یادداشت آیین باور - گردشــگری عبارت زیبای دهان پرکنی است که تنها برای پزهای عالی مدیران عالی رتبه در جلسات فرمایشی شورای اداری و گردشگری خوب است . وگرنه، من باشم پای هر آن کسی را که دوره های تخصصی گردشگری، طبیعت شناسی، ایران شناسی، حقوق شهروندی را نگذرانده باشد از هر مکان دیدنی بکر و منهدم شده ایرانم قطع می کنم.

گردشگری در نگاه اساتید فن از دو منظر قابل بررسی است. نخســت، نگاهبانی از ميراث پيشــينيان اعم از اماكن و اشياء به جا مانده از آنان، ادبيات، آداب و رسوم، تغذيــه، و ... كه شناســنامه مردمان امروز اســت. دوم، بهره مندی از آن در جهت توسعه اقتصادی كه به قولی صنعت تلقی می شود. برقراری هماهنگی و تعادل در اين ميان بسيار مهم و حياتی است، چرا كه از يک سو با هويت و اعتبار يک ملت ســروكار دارد و از سوی ديگر نيازمند مراقبت و حراست برای جلوگيری از تداخل اقتصاد با سرشت ملت است.

حال ما بنی بشر خودخواه یک بار مصرف ! به هر وادی و روستا و شهری گذر کنیم تاثیرات آلوده کننده فرهنگی ، زیست محیطی بسیار جبران ناپذیری از از خود برجای می گذاریم.

عدم وجود نگهبانان طبیعت در اطراف جنگل ها و تالاب ها و یا حتی پارک بان ها در فضاهای سبز، عدم آگاهی والدین  و عدم تربیت کودکان برای حفظ اماکن گردشگری و تفریحی داخلی یک روزه ،کمپینگ ها و نقاط بکر و دور افتاده از یک سو و عدم نصب تابلو های معرفی اماکن گردشگری و فقدان مباحث مهارتی آموزشی در کتب مدارس و دانشگاهی از سوی دیگر، نشان می دهد در بین مدیران شهری، میراثی و گردشگری نیز، اراده و انگیزه ای برای توسعه پایدار، معرفی و حفظ این اماکن وجود ندارد.

روستاها که می توانند از جمله ثروت خیز ترین اماکن گردشگری باشند به واسطه بی رحمی های بعضی طرح ها، یا معرفی روستای گردشگری مورد هجمه فراوان تر از ظرفیت تحمل مکان و بار ترافیکی سنگین قرار گرفته، به سرعت جاذبه هایشان به دلزدگی و گردشگر گریزی بدل می شود. مانند جاده آتشگاه ، روستای آتشگاه و روستای برغان، جاده چالوس ، هشتگرد و اطراف کرج عملا گردشگران و روستائیان را دلزده و خسته می کند. (برای هرکدام مستندات کافی دارم)

مدیریت گردشگری یعنی داشتن نقشه ای جزئی نگر از پتانسیل های موجود مناطق شهری و روستایی، با ساختار و المانها و شاخصه های مربوط به هرکدام و تعیین ضریب مخرب بودن هدایت مسافر به منطقه ،یا پتانسیل های زیر ساخت توسعه پایدار .

گردشگری روستایی یعنی ورود به منطقه ای که اکو بوم و معماری ویژه روستایی مناسب با اقلیم در آن رعایت شده و جاذبه های خرید در چهارچوب تولیدات روستایی ،صنایع دستی و زراعت و تماشای باغداری و برداشت میوه و محصول را به تماشا می گذارد و فرصت معرفی فرهنگ روستائیان را برای مسافران فراهم می کند.  

کارگاه های کوچک مشاغل روستایی، دامداری های کوچک ، مناسبت ها و آداب و رسوم می تواند جزئی از لذت بخش ترین جاذبه های گردشگری روستایی باشند اما شما بگویید در کدام روستا می توان پاگذارد و سبکی از زندگی روستایی دید ؟

ساخت و سازهای بی رویه و عدم نظارت و چشم پوشی های کدخدا منشانه از سفره های زیر زمینی چیزی باقی نگذاشته و زمین های روستایی در استان البرز ما تبدیل به آبکش های بزرگی شده اند که ناسا نیز از دیدن آن تعجب می کند.

ساخت و ساز های بدون پروانه و پایان کار و فروش به شهری های بی عار و درد ی که برای پرکردن استخرهایشان از هیچ زد و بندی دریغ نمی کنند و آب های لوله کشی که برای آبیاری باغچه های روستایی بکار می روند. صدای اره های برقی که آرامش را از علاقمندان به سکوت روستا حرام می کنندو کسی نیست بپرسد از این صدا از کدام خانه و برای نابودی کدام درخت و سبز شدن کدام دیوار و ویلا به گوش می رسد؟

مدیرعامل اسبق شرکت آب و فاضلاب روستایی استان البرز در گفتگویی اعلام کرده بود در استان حدود ۶ هزار انشعاب غیرمجاز شناسایی شده و درصدد قطع این انشعابات هستیم تا کنون هیچ گامی در این مسیر بداشته نشده و همچنان شاهد قطع آب در روستاهای البرزیم.

وقتی خودشان اعلام می کنند روستایی داریم که ۶۰۰ انشعاب مجاز دارد و در کنار آن ۸۰۰ انشعاب غیرمجاز کشیده شده و اکثر آن را در ویلاها استفاده می‌کنند یعنی اعتراف کرده است که نظارتی بر این موریانه خواری زمین های کشاورزی و باغات تغییر کاربری داده شده نیست. جالب توجه اینست که مبالاتی دهیاران و برخی شورای های روستاها را علت گسترش استفاده از انشعابات غیرمجاز می دانند اما نمی گویند چرا این بی مبالاتی ها با این شدت و دوام و در کمال آرامش انجام می شود و چه کسی هزینه هایش را پرداخت می کند؟

حال در استان البرز بگویید کدام شهر یا روستای گردشگر پذیر است که موفق بوده ؟ علی رغم اعلام چند روستا تحت عنوان منطقه نمونه گردشگری آیا توانسته ایم به تبادل فرهنگ ها و رواج شادی و سلامت روان گردشگران و مکان میزبان، نمره ای بیافزائیم؟ مثلا در برغان با نابودی حریم و عرصه تکیه اعظم و ساخت سازه های نا مناسب اصلاحی صورت گرفت؟ یا صرفا به تغییر هویت ساختمان های روستایی به بدترین شکل خود و با مصالح نا مناسب منطقه دامن زده ایم؟ آیا ما مدیران متخصص گردشگری و گردشگران آزموده پرورده ایم؟ پاسخ با شماست .

گردشگري روستايي در دنياي امروز يكي از بخشهاي مهم فعاليتهاي اقتصادي محسوب مي گردد. اين فعاليت مهم اقتصادي از ديدگاههاي مختلفي مورد توجه قرار گرفته است. بعضي آن رابه عنوان بخشي از بازار گردشگري مي شناسند و عده اي نيز آن را سياستي براي توسعه روستايي قلمداد مي كنند. سوال اين است كه گردشگري روستايي چه نقش و اثري در توسعه روستايي و توسعه روستايي پايدار دارد؟

ماهيت صنعت گردشگري ايجاد اشتغال و درآمد، متنوع سازي اقتصاد، مشاركت اجتماعي و استفاده از منابع محلي است. از آنجا كه بخش اعظم مشكلات عقب ماندگي و توسعه نيافتگي روستايي نيز به فقدان اين صنعت برمي گردد، گردشگري روستايي با حل مسائل و مشكلات فوق مي تواند به توسعه روستايي كمك نمايد.

در روستاهای ساوجبلاغ به عنوان نمونه که از درآمد کمتری در بخش گردشگری بهرمند هستند به ویژه می توان نام برد که هجوم گردشگران پنهان و آشکار روستائیان را به به توسعه سوپر مارکت های بزرگ و نانوایی های متعددی تشویق کرده است که نان ماشینی را با صفهای طولانی فروخته یا تخم مرغ ماشینی روز و پنیر بسته بندی را به گردشگران عرضه می کنند.

بدیهی است مدیرت درست دهداران و فرماندارن و بخشداران می تواند با ایجاد تعاونی ها یا فروشگاه های بزرگ زنجیره ای با ارائه محصولات روستایی ، ایجاد اشتغال پایدار نموده و نان محلی و لبنیات روستائیان را در کنار صنایع دستی ،سبزیجات و میوه های منطقه به فروش بگذارد .

تب مد گرایی و مصرف مواد ارگانیک در این مقوله می تواند از دایره اداهای شهر نشینان خارج شده به کمک توسعه اقتصادی روستا برود. باید به سمتی قدم برداریم که روستائیان نیز جز محصولات ارگانیک محلی خود مصرف نکنند و سوپر مارکتهای شیک با نئون های رنگی محصولات روستایی را عرضه نمایند.

یک نفر باید باشد که به روستائیان آموزش دهد می توان با محصولات محلی نیاز شهریان خوش نشین خوش گذران را با بهترین کیفیت تامین و اقتصاد روستا را سرپا نگاهداشت . می توان به جوان روستائی انگیزه ماندن داد . می توان با مدیریت ساخت و ساز و تایید نقشه های بومی شده هویت روستاهارا محفوظ و گردشگری مدرن را در دل اصالت جا انداخت .