گزارش آیین باور -  شاید برسیم به ورود ماهواره و ترویج تجمل گرایی ترک ها در سریال های برون مرزی شان ، وقتی دنبال مقصر انتخاب جنس خارجی هستیم. منصف که باشیم سریالهای ایرانی هم خالی از دروغ و غلو وضعیت اقتصادی مردم نیستند. جهیزیه آنچنانی هم مقصرداخلی و فرهنگی دیرینه دارد.

نمایندگی های برندهای معروف خارجی با ابزار نور و نئون  رهگذران را به چهار میخ می کشند، جیبهای خالی را تحقیر می کنند و دلیل شرمساری بی دلیل، برای نان آوران خانواده می شوند. در واقع به ذهن و شعورآدمها تحمیل می شوند. نیاز کاذب؛ عطشی می شود با ظاهر زیبا و قیمت های کنترل نشده و عمرهای کوتاه .اجناسی که فرهنگ و آیین تورا به چالش می کشد. حتی قد و سایز اندامت را که نژاد و تبار تو را معرفی می کند.

دروغ های تبلیغاتی قدرت تصمیم را  به رگبار می بندند و فرصت اندیشه از تو سلب می شود گویی صدای یک نوار ضبط شده است که فهرستی از کیفیت و قیمت مفت را به مغزت می ریزد و  به جای تو تایید می کند و تیر خلاص: "خارجیه خانم ایرانی که نیست"...چه آشنا ...

و تو می مانی و این پرسش : پس کی قرار است محصول وطنی با کیفیت و خوش قیمت بخرم از داشتنش خجالت نکشم؟ همه جا هست  این کالای خارجی ! تفکری که در پشت ورود بی رویه اجناس خارجی پنهان شده است، نشان از مدیریت کیست؟

اقتصاد مقاومتی کجای قصه بازار مصرف داخلی است؟

دکتر افشانی جامعه شناس در گفتگوی اختصاصی با آیین باور اینگونه مطرح می کند: در سالهای اقتصاد مقاومتی و همدلی و همزبانی دولت و ملت، سال اشتغال، سال حمایت از کالای ایرانی و دیگر شعار ها، برای حمایت از تولید کنندگان داخلی چه کرده ایم؟ پاسخ به این پرسش نتیجه یک سال خرج بیت المال و مسیرخرج کرد آن است و اینکه هزینه پژوهش ها کانالیزه شده یا خیر؟ و آیا اساسا پژوهشی شده که به هدف معینی برسد؟

وی می گوید: ورود بی رویه کالای خارجی که بهتر است بگوییم چینی وترک، در بازار مصرف کشور، بقدری مایوس کننده به نظر می رسد  که تلاش مسولین در اجرایی شدن شعار ملی رهبرمعظم را کمرنگ می نماید.

متاسفانه آنقدر که برای شعار ها پوستر می کشیم، نقشه نمی کشیم. آنقدر که دلمان جنس شیک بی محتوا می خواهد ،استقلال اقتصاد ملی نمی خواهد وگرنه بسیاری کشور ها رفتند و رسیدند ، ما جا مانده ایم .

افشانی می گوید: درهر جامعه ای قشر رفاه زده ای که انبان پول های باد آورده خود را بر روی هر قیمت و جنسی که خارجی تر! و گرانتر باشد گشوده اند، وظیفه مسولین است که رنگ و بوی تجارت داخلی و حال و هوای ملی فروشگاه های بی شماری را که کوی برزن را اشغال کرده اند ، حفظ نمایند.

وی می گوید:  برپایی نمایشگاه های نوروزه و فصلی و بهانه های دیگر راه آسانی برای اشباع دیدگان و اذهان عموم از جنس خوب و شکیل و ملی ایرانی است .

به گفته این کارشناس اقتصادی : از سوی دیگرمتاسفانه نه تنها قانون منع نصب تابلوی برند های خارجی و اسامی بیگانه بر سر در فروشگاه ها اجرا نمی شود ، مالیاتی هم که از کسبه ی فروشنده اجناس خارجی دریافت می شود همان است که از فروشنگان محصولات داخلی دریافت می شود.

این جامعه شناس می گوید:در حقیقت پرداخت مالیات سالانه بدین معناست که هر شهروند می‌بایست درصدی از سود سالانه خود را به عنوان مالیات به خزانه ملی واریز کند تا از طریق آن دولت در جهت پیش برد پروژه‌های عمومي و تامین منافع ملی هزینه کند، نه این که موز و انگور و اسباب بازی و پیژامه و آدامس و غذای کودک وارد نماید.البته از دمنوش های خارجی و فرش و ترمه خارجی حرفی نمی زنیم. شهروندانی که به دنبال اجناس با کیفیت و قیمت مناسب هستند  توقع دارند با پرداخت مالیات و هزینه های سنگین اقتصادی افق روشنی ازرشد تجاری محصولات داخلی را شاهد باشند .

رسانه های خارجی، الگوهای مصرف جامعه را تغییر می دهند

افسانه قره داغی کارشناس ارشد مطالعات فرهنگی می گوید: بویژه رویکرد مسخ و هدایت جوانان به خریداری و انتخاب لباس‌های مارك ‌دار و برندها، نه تنها در ایران كه در بسیاری از دیگر كشورهای جهان سالهاست  آغاز شده و همچنان ادامه دارد .

وی می افزاید: این مهم  بیش از آن كه ناشی از نیازها و حتی انتخاب واقعی انسان‌ها باشد، برآیند تبلیغات گسترده و تلاش‌های سازمان یافته‌ای است كه برای معرفی و ارائه یك برند (تصویر مطلوب ذهنی از یك كالا) انجام شده است.

خانواده اولین الگو ساز و بنیان فرهنگی فرد است اما جامعه تعیین کننده است

افسانه قره داغی معتقد است اگرچه فرهنگ مصرف از خانه ها شروع می شود و مادران و پدران اولین الگوی مصرفی را در اختیار فرزندان خود قرار می دهند، انسان، اجتماعی و برتری جو ست .

به گفته وی انسان همواره در تلاشی بی وقفه جهت بالا بردن استاندارد های زندگی خویش است. اگر دهه پنجاه ماشین پیکان بالاترین آرزوی یک جوان بود ، امروز با دیدن تعداد بی شمار خود روهای فراری و لامبورگینی و پورشه میلیاردی خارجی ، با آخرین تکنولوژی ساخت و ایمنی که کوچه های شهرهای کوچک هم از حضورشان در امان نیستند ، فکر سوار شدن به خود رو بی کیفیت داخلی نخواهد بود . اگر هم بخواهد دیگر برای خرید پراید هم باید از غول چراغ جادو کمک بگیرد.

این کارشناس اشاره می کند: وقتی نمی دانیم کالای لوکس چه طور و چرا وارد می شود و یا چرا هزینه هایش صرف به سازی محصولات یا خودرو داخلی نمی شود،توقعی برای توسعه نیست . یا اگرمی دانیم و حرکتی نمی کنیم، نباید شهروندان را متهم به استفاده نادرست نماییم .

قره داغی معتقد است وقتی رسانه های داخلی در پوشش بازیکنان فوتبال و هنرمندان و کارشناسان دعوتی به سیما ،که قشر الگو شونده  جامعه هستند، نظارت فرهنگی و ملی ندارند ، فیلم و سریال داخلی مصرف زدگی و آدمهای شیک و خانه های شیکتر با وسایل خارجی را در معرض دید می گذارد عادی سازی رخ می دهد.

به گفته این کارشناس، تلویزیون و رسانه و دانشگاه ما دررقابت با رسانه های خارجی و ماهواره ها متاسفانه همان کاری را می کند که آنها می کنند و تاثیر رسانه‌هاست كه مستقیم یا غیرمستقیم سبك زندگی یكسانی را به جوامع مختلف و با فرهنگ‌های متنوع تحمیل می‌كنند و مجال اندیشه را از آنها می گیرد.

ضعف طراحی صنعتی و عدم رعایت زیبا شناسی بازار داخلی را از رونق انداخته است

یک فروشنده در گفتگویی با خبرنگار آیین باور می گوید : از آنجایی که آمار فروش لوازم خانگی خارجی در خرید جهیزیه بالا تر است قطعا سود بیشتری هم دارد و به عنوان  فروشنده ترجیح می دهم جنسی را که حداقل از نظر زیبایی ظاهری توجه خریدار را به خود جلب کرده است ، تبلیغ کنم که معمولا خارجی است .

وی می گوید : در شرایطی که بازار راکد است من فقط به فروش فکر می کنم . متاسفانه علی رغم کیفیت مشابه یا حتی بهتر، بعضی اجناس داخلی به لحاظ ضعفی که در طراحی صنعتی دارند از صحنه رقابت بیرون زده می شوند و  مشتری ظاهر پسند علی رغم توضیحات فروشنده بازهم اقدام به خرید جنس خارجی می کند تا پولی که هزینه کرده به چشم بیاید.

کاروانچی فروشنده لباس می گوید: قبلا بیشتر این لباس ها دوخت داخل بود و مارک خارجی می خورد و خوب هم فروش می رفت درنهایت تولید داخل سود می کرد.کم کم جنس ترک دوخت ایران به میان آمد و  بازهم مارک خارجی  می خورد . اما امروز که ماهواره هست و مردم هر روز مدلهای غربی را رصد می کنند ، با یک تلفن به درب منزلشان ارسال می شود، ما کجای این تولید و صنعت هستیم؟

او تجربه کرده است که : جوانها دنبال هر چیز قشنگ می گردند حتی مارک اگر لاتین نوشته شده باشد، برایشان جذاب تر است. هرچه که ماهواره ها نشان بدهد از ما می خرند و باید جنسمان جور باشد.

به گفته این فروشنده ما در شهر کرج همه جور قوم و فرهنگی داریم اما ارایه لباس و نیاز های آنان شناسایی نشده است .خانمها به دنبال لباس مجلسی شیک و پوشیده و جوان پسند به مغازه ها می روند ، اما دست خالی برمی گردند چون لباسهای خارجی پوشش لازم را ندارند اما زیبا و جوان پسندند و لباس داخلی بعضا پوشش مناسب دارد اما دوخت خوب و زیبایی ندارد، جوان پسند هم نیست.

جوانی که برای خرید لباس به یکی از فروشگاه های برند خارجی مراجعه کرده است می گوید: اگرچه برخی به دنبال لباس های اصطلاحا سنتی هستند اما با ترکیب من درآوردی در حال تغییر فرهنگ و از بین بردن اصالت لباس هستند .

وی می گوید: البته تعدادشان در کنار قیمت بسیار گران، جواب گوی جایگزینی لباسهای تنگ و ترش و خارجی نیست . ومن ترجیح می دهم به دنبال کیفیت باشم .

وی اشاره می کند :سایزهای چینی اساسا برای نژاد ایرانی دوخته نشده و کوچک تر از استانداردهای ماست پس خانمها را به سمت لاغری مفرط و پوشیدن لباس نامناسب ترغیب می کند . لباس های ترکیه  ای  بزرگتر از استاندارد ایران است و مسایل دیگری را باخود به جامعه تحمیل می کند .

او می گوید: ما فارغ التحصیلانی داریم که به مشاوره و مشارکت در طراحی و دوخت لباس دعوت نمی شوند.فقط نمایشگاه فانتزی و گران برگزار می کنند.

گل گاوزبان خارجی باشد بیشتر فروش می کند

بهرامی فروشنده مواد غذایی خارجی در پاسخ به این پرسش که چرا چنین کسبی را انتخاب کرده می گوید: مواد غذایی خارجی هم بهتراست هم بیشتر خاصیت دارد . برای هر گروه سنی دسته بندی و البته بسته های زیبا تری دارد و بچه ها و خانواده ها استقبال می کنند .

وی می گوید: در کافی شاپ ها هم کسی چای سفارش نمی دهد. گاهی قهوه ،گاهی دمنوش مد است. اما اگر اسم آن خارجی باشد که حتی معنی خاصی هم نمی دهد،یا شبیه یک نوشیدنی در یک سریال باشد آن را می خرند، زیرا الگوهای مصرف داخلی فراموش شده اند گل گاوزبان را هم از چین وارد می کنند و زعفران ایرانی با نام اسپانیا بسته بندی می شود به خودمان می فروشند .

به اعتقاد رامین خمامی کارشناس صنایع نساجی، روزگاری صنعت پوشاک ایران آنچنان رشد و اعتماد به نفس داشت که حتی لباس های پلیس انگلستان را هم صنایع پوشاک ایران فراهم می کرد، اما اکنون بسیاری از تولیدات داخلی با برچسب های تقلبی خارجی عرضه و به فروش می رسد، هر چند این مسئله درباره تمام تولیدات داخلی صدق نمی کند.

جمال جنانی مشاور و کارشناس ارشدروانشناسی می گوید : اگرچه روانشناسان با برخوردهای فیزیکی و قهرآمیز در مقابله با هجوم  این گونه برندهای ورودی مخالفند، با قطعیت موافق بستر سازی مناسب برای شناخت مصرف بهینه و اصولی در مسیر تربیت هستند.

او می گوید: تا وقتی مسولین دست اندر کار در تبلیغات و تصویر سازی و معرفی محصولات ملی بیکار نشسته و دغدغه ای نداشته باشند، این رنگ ها و مارک ها و نئون ها هستند که برای مصرف کنندگان تعیین تکلیف می کنند و رفته رفته جامعه به سمت تربیت مردمی مصرف زده می رود ، که دکمه منطقشان خاموش و مسخ نام و رنگ و لعاب برندهای بیشمار بازارها خواهند بود.

جنانی معتقد است تا زمانی که برای هویت سازی رشد اندیشه نباشد با دستور و فرمایش نمی توان الگوی مصرف را تغییر داد. انسان آزاد آفریده شده و باید برای انتخاب آزاد باشد.

او می گوید : قرار نیست ما برای رنگ و طرح لباس مردم تصمیم بگیریم و سلیقههای آنان را چهارچوب بندی کنیم . بلکه می توان الگو و طرح های زیبا ، فاخر به معنای واقعی کلمه و نه سلیقه برخی افراد خاص، محصول مناسب از هر طیفی به بازار ارائه کرد تا مردم برای پوشاک ، دکوراسیون منزل لوازم خانگی فدرت انتخاب بین بهترین کیفیت و مناسب ترین قیمت داشته باشند.

آیین باور امیدوار است با حمایت مالیاتی و تبلیغاتی گسترده تر درکنار اعمال محدودیت برای پخش و توزیع کالاهای غیر ضروری خارجی ، شاهد رونق هرچه بیشتر و روز افزون کالاهای ملی باشیم ویا حداقل دیگر شاهد نصب و تبلیغ نام برند های خارجی بر سر در فروشگاه ها و بنرها و و تبلیغات صدا و سیما نباشیم.

فضایی ایجاد کنیم که حریم خصوصی، سلیقه مردم و قدرت انتخاب آنها زیر سوال و جبر نرود.