آیین باور – مرگ حیات وحش و کم شدن هر یک قلاده و انقراض آن یعنی چندین گام به فنای انسان نزدیک تر شدن. توان حفظ و افزایش ذخائز ژنتیکی یعنی توسعه یافتگی در تمام جهات حیات و اما این تلخ موضوعِ پرتکرار در کشور ما با یوزپلنگها بد تا کرده است. در گپ دوستانه ای با دکتر علیرضا انصاری دامپزشک و مدیر مجموعه سافاری پارک محیط بان کرج  این مهم را بررسی کرده ایم که در زیر می خوانید:

 یوزپلنگی با نام "ایران"،۱۱ اردیبهشت سه توله را از طریق سزارین صحرایی و در اسارت به دنیا آورد که مرکز خبرها و امیدواری‌ها برای نجات نسل این گونه در حال انقراض شد، اگرچه با گذشت تنها هفت روز، این بارقه امید هر روز کم‌رنگ‌ و کم‌رنگ‌تر شد.

در ابتدا اعلام شد که این توله‌ها همگی ماده هستند .این یکی از امیدواری‌ها برای تولید مثل مجدد این حیوان را بود، اما سه روز پس از تولد، خبر تلف شدن یکی از توله‌ها مانند  آب سردی برسرمان ریخت و پس از آن هم، خبرهای بد ادامه پیدا کرد.

یک روز پس از تلف شدن اولین توله، سرپرست اداره کل محیط زیست استان سمنان اعلام کرد خبر اولیه مبنی بر ماده بودن توله‌ها یک تشخیص اشتباه بوده و هر سه توله نر هستند.

چندی بعد هم اعلام شد احتمال وجود "اختلال ژنتیکی" در توله یوزهای باقیمانده دور از ذهن نیست .

آخرین گزارش‌ها وضعیت دو توله باقی‌مانده را "خوب" اعلام کرد و گفته شد که توله‌ها در حال حاضر با شیر مخصوص گربه‌سانان غذا می‌خورند اما "ایران"، مادر این توله‌ها تاکنون فرزندان خود را برای شیردهی نپذیرفته است.

البته باتوجه به علم و تجربه بنده، روش شیردهی وارونه به توله‌ها باعث ورود شیر به ریه‌ها و عامل مرگ یکی از توله ها بود و گرفتن بوی انسان و عدم لزوم سزارین علت نپذیرفتن فرزندان توسط مادر است.

باتوجه به خبرهای منتشر شده از منابع خبری سایت سمنان توله یوز‌های ایران در زمان سزارین بدون دستکش لمس شده‌اند و گرفتن بوی انسان باعث شده تا مادر فرزندانش را نپذیرد.

  ایراد وارد است که پایش و مانیتورینگ درستی در دوره آبستن یوزپلنگ مادر نشده و تمهیدات کافی صورت نگرفته است، در آخرین معاینه قبل از اقدام آبستنی، ایران این ماده یوز پلنگ در سلامت کامل قرار داشته و علائمی از سخت زایی در آن دیده نشده است.

 پس از مشاهده کالبد شکافی غیر اصولی توله یوز پلنگ محتمل‌ترین دلیل مرگ آن، تغذیه اشتباه توله است، به علت نداشتن علم کافی در شیردهی به توله‌ها به صورت وارونه، شیر وارد ریه‌های توله یوز شده و توله تلف شده است.متاسفانه شخصی برای شیر دهی به یوز پلنگ در نظر گرفته شده است که از نظر علمی به هیچ وجه اطلاعاتی ندارد و تنها تجربه او شاید در حد قوچ و میش و کل و بز باشد که سرانجام آنها هم نیز مشخص نشده است .

تیم پزشکی و افرادی که برای سزارین و نگهداری از فرزندان ایران انتخاب شده اند، تاکنون یوزپلنگ ندیده اند، و به علت نداشتن دانش و تجربه کافی ابتدا جنسیت توله یوز را اشتباه تشخیص دادند

تغذیه توله یوزها با "شیر بدون کیفیت ...

مسئولان ایرانی صبح روز سه‌شنبه ۲۷ اردیبهشت متوجه می‌شود که یکی از دو توله یوز باقیمانده "مشکل دفع مدفوع" دارد.

پس از آن یک "دامپزشک دام کوچک" از دانشکده دامپزشکی سمنان به مرکز تکثیر یوزپلنگ در پارک ملی توران می‌رود و پس از معاینه توله‌ها قرار می‌شود برای سونوگرافی و اقدامات درمانی به سمنان منتقل شوند.

به گفته این مقام سازمان محیط زیست یکی از دو توله به جا مانده در مسیر تلف می‌شود.

بر اساس گفته‌های معاون سازمان محیط زیست، کالبد شکافی که روی توله تلف شده انجام شده نشان می‌دهد که حیوان از "یبوست" شدید رنج می‌برده و به دلیل وجود لخته‌های شیر مصرف شده،  نوع شیری که برای تغذیه این توله‌ها، "کیفیت مناسبی" نداشته است از دست می رود.

آقای اکبری با ابراز تاسف گفت که در ایران "شیر باکیفیت" برای یوزپلنگ ندارند و از یک نمونه شیر خارجی استفاده می‌شده است و ای کاش میگفتند که در ایران شیر با کیفیت به جای خود ،چه چیز و چه امکانات و چه حقوقی برای حیوانات وجود دارد؟

شیر‌های خارجی و واکسن‌های لازم به سبب تحریم کشور ما بطور مستقیم قابل خرید نیستند و باید با واسطه و شرایط خاص تامین شوند."

قطعا "سومین توله هم از همین شیر تغذیه کرده و آسیب دیده است."

 معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت در مصاحبه خود با پذیرش اشتباهات سازمان حفاظت محیط زیست، این خطاها را به دلیل نداشتن تجربه حرفه‌ای نگهداری و تیمار یوز خواند و افزود که "سزارین یوزپلنگ مادر پیش‌بینی نشده بود." در صورتیکه اگر گروهی از پزشکان مجرب که اینقدر اسمشان بزرگ هست و نیاز به معرفی ندارند، و افراد با تجربه در امر نگهداری تشکیل میشد با قاطعیت این اتفاقات تلخ رخ نمی داد.

به تشخیص اکثریت همکاران و اساتید برجسته کشور "از دلایل مهم مرگ این توله‌ها زایمان سزارین است."

در واقع "برکناری افراد باسابقه و تجربه" در زمینه نگهداری از یوزپلنگ ، یعنی ما اعتقادی به کار گروهی نداریم و به راحتی کسانی که تجربه و سابقه دارند، حذف می‌کنیم.

 سزارین غیرضروری "ایران" (یوز ماده اسیر و تنها ماده ایرانی یوز موجود در حال حاضر) که با ۳ برش انجام شده به احتمال زیاد موجب نازایی دائمی می‌شود."

"توله‌ها نیز در اثر اشتباهات پیش‌پاافتاده کارشناسان "خودمتخصص‌پندار" تلف شدند؛ کسانی که نه تجربه‌ای در این کار دارند نه توانایی مطالعه منابع تخصصی و بهره‌گیری از نیم قرن دانش مکتوب جهانی را و نه حتی توانایی کمک گرفتن از متخصصان بین‌المللی با نوشتن یک ایمیل.

یک مقام سازمان محیط زیست ایران از سفر یک دامپزشک آفریقای جنوبی برای بررسی وضعیت یوزپلنگ ماده ایرانی و تنها توله زنده‌مانده وی خبر داد.

معاون محیط‌زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط‌زیست گفته است که این دامپزشک «معتمد مراکز حفاظت و تکثیر یوزپلنگ آفریقایی» در عین حال برای «انتقال تجارب نگهداری و تکثیر این گونه جانوری» به ایران سفر کرده است. جالب است زمانیکه که دیگر کار از کار میگذرد وظایفی که باید از ابتدا انجام می دادند را تازه شروع میکنند یعنی دکتر پیتر کالدوِل معجزه گر است؟ که در سفر پنج روزه خود به ایران، علاوه بر معاینه توله یوز، بازدیدی هم از مرکز تکثیر یوز آسیایی در پارک ملی توران انجام دهد و آموزش‌های لازم از جمله نوع تغذیه و نحوه وزن گرفتن توله را به طرف‌های ایرانی ارائه دهد؟ آنهم در پنج روز !

قرار است او در پارک ملی توران هم آخرین وضعیت یوز ماده «ایران» را نظر جسمی و شرایط محیطی برای نگهداری بررسی کند و با حضور وی، یک کارگاه آموزشی هم درباره تکثیر یوز در اسارت برگزار خواهد شد و سوال اینجاست در این کارگاه قرار است چه کسانی شرکت کنند؟سفر وی در شرایطی صورت می‌گیرد که سازمان نظام دامپزشکی ایران پیش از این با حضور دامپزشک اندونزیایی به دعوت سازمان حفاظت محیط زیست برای مراقبت از تنها توله‌یوز باقی‌مانده از «ایران» مخالفت کرده بود که نتیجه کارش را هم به کشور ایران هدیه داد.