یکشنبه، 04 اردیبهشت 1401 - 11:43

اردیبهشتگان فرخنده باد:

آشنایی با جشنهای آیینی اردیبهشت

جشنهای بهاره ایرانیان در ماه اردی بهشت بسیار زیبا و ریشه دار هستند. به فرخندگی جشنِ سپندِ «اردیبهشت‌گان »

آیین باور - در آیین ایرانیان هر ماه و فصل جشنی دارد، ستودنی به پاس برکت زمین و آسمان و شکرانه مهر ایزدی .

دوم اردیبهشت روزی است که جشن‌های ماه از آن شروع می‌شود. این روز، بهمن روز نام دارد و جشن گردآوری گل‌ها و گیاهان دارویی از صحرا است.

 در این روز، مردم برای گردآوری گل‌ها و گیاهان صحرایی دل به دامان طبیعت می‌زدند، اما متاسفانه از این جشن کهن و زیبا جزئیات چندانی در دست نیست.

سوم اردیبهشت، اردیبهشت روز یا جشن «اردیبهشتگان» است. این جشن در ستایش و گرامیداشت پاکی برپا می شد. اَردیبهشت همچنین نگاهبان آتش است؛ چرا که آتش بهترین جلوه‌گاه راستی و پاکی به شمار می‌رفته است.

دهم اردیبهشت ماه، روزی است که در سالنامه باستانی ایرانی به نام آبان روز، جشن چهلم نوروز شناخته می‌شد. این جشن زیبا در بیشتر در مناطق مرکزی ایران برگزار می‌شدکه نام دیگر آن جشن «چلمو»است.

 بعدها جشن چهلم نوروز در شیراز، در کنار حوض ماهی سعدیه بر پا می‌شد. باوری عامیانه در بین مردم وجود داشت که در این روز، یک ماهی سر از آب بیرون می‌آورد و انگشتری زرین همراه خود دارد که نشانه بخت و اقبال است. مردم کرمان در این روز با فراهم نمودن غذا، به خصوص وسایل آش رشته و آش شیر و خوراکی‌های دیگری مانند انواع میوه و تنقلات به دامن طبیعت می‌رفتند.

غروب چهلم به اصطلاح «تنگ شوم» نام دارد که در آن، اسفند و کُندُر دود می‌کردند. رسم «چک و دوره» نیز رایج بوده است. بدین ترتیب که صبح چهلم، کوزه‌ای کوچک که به اصطلاح به آن «دوره» می‌گفتند را زیر درختی سبز قرار می‌دادند و هر کس به نیت دلش، وسیله‌ای مانند دکمه، انگشتر و یا دستمال داخل آن می‌انداخت، سپس روی آن دستمال سبزی قرار می‌دادند. غروب، زنان و مردان دور هم می‌نشستند و شعر یا سرودی می‌خواندند و دختر نابالغی از داخل «دوره» یک شیء بیرون می‌آورد و هر فرد بر اساس سرودی که در موقع بیرون آوردن آن خوانده می‌شد، نیت خود را تفسیر می‌کرد. به این طریق فال می‌گرفتند.

باور عامیانه دیگر این بود که در این روز، نیت کرده و برای دختر شاه پریان سفره پهن می‌کردند. داخل سفره خوراک مرغ، نمک، انواع میوه، تنقلات و سبزی می‌گذاشتند و در کنار سفره شعر و سرود خوانده و موسیقی می‌نواختند.

پانزدهم اردیبهشت یا دی به مهر روز، جشن میانه فصل بهار و «میدیوزَرِم»، به معنای «میانه بهار/میانه فصل سبز» است. البته میانه بهار با شانزدهم اردیبهشت برابر است؛ اما در گذشته و حتی امروزه، عملاً پانزدهمین روزِ ماهِ دوم هر فصل به عنوان میانه هر فصل شناخته می‌شود.

 در کرمان هنوز با زیارت «شاه خیرالله» و پختن آش شیر، این مراسم  برگزار می‌ شود. در بخش پاریز از توابع شهرستان سیرجان نیز توسط مردم و رمه داران هنوز این آداب زنده است .

 

کدخبر: 763

نویسنده: فریبا کلاهی

تعداد بازدید: 3966