سَفاری یا سافاری(به زبان سواحلی: Safari) به یک نوع سفر گردشگری می‌گویند که با هدف دیدن و تهیهٔ فیلم و عکس از جانوران بزرگ‌جثه حیات وحش  انجام می‌شود. فرهنگستان زبان فارسی برای سافاری واژه وحش‌گشت را پیشنهاد کرده‌است به طور سنتی، معمولاً از وحش گشت به عنوان تورهای بیابان‌گردی و دشت‌گردی در آفریقا یاد می‌شود و بنیان‌گذاران غربی این تورها برای نامیدن این تورها از کلمهٔ عربی «سفر» که در زبان‌های آفریقایی به صورت سافاری تلفظ می‌شود استفاده کرده‌آند.در وحش‌گشت، شرکت‌کنندگان در تور توسط انواع خودروها یا چهارپایان با طی مسیری مشخص از مکان‌های دیدنی و جذاب بازدید می‌کنند. انواع وسیله نقلیه مورد استفاده در این تورها هم شامل خودروهای دو دیفرانسیل و حتی شتر است.

اما سافاری کرج چه ویژگی هایی دارد؟

برای آشنایی بیشتر با کارکردهای سافاری و آنچه از آغازین ایده های ساخت سافاری پارک کرج طی شد تا به این جا رسید و برنامه های توسعه آینده به دیدار دکتر علیرضا انصاری دامپزشک و مدیر مجموعه رفتم. جوانی با حوصله کاربلد و با سواد است و گوشه گوشه مجموعه را در بخش های مختلف پشتیبانی و رفاهی که برخی در دست احداث یا تکمیل هستند نشانم داد. از شکار و عواقب آن تا نگهداری حیوانات خانگی به گفتگو نشستیم . از هزینه های سرسام آور تامین مواد غذایی که حیوانات صرفا علف خوار موجود در مجموعه را باید سیر نگهدارد، صحبت کردیم و عدم حمایتهای ریالی و بودجه و آبی که نیست . اما آنچه در پایان برایم ماند تصویر امید وار کننده ای از یک بضاعت قابل تحسین است که حداقل هکتار ها زمین و گیاه  را برای استانم محفوظ نگه می دارد. 

انصاری در تعریف سافاری می گوید: سافاری یک طرح است برای بهتر زیستن حیوانات و در پاسخ من که فکر می کردم سافاری کلاسهای مختلف دارد و جمعیت جانوری سافاری ها آنها را از یکدیگر متمایز می کند، گفت نه چنین چیزی وجود ندارد. 

 خیلی ها نمی دانند سافاری چیست و یا سافاری کرج کجاست مشهورترین سافاری یا تنها سافاری که می شناسیم در آفریقاست پس برای علاقمندان به زبان ساده چه طور تعریفش می کنید؟

سافاری پارک تعریف بومی ایرانی اش یک شروع تازه است. جایی است که حیوانات آزادانه در محیط تعبیه شده که مشابه طبیعت خودشان است زندگی می کنند. تلاش می کنیم در شرایط نامساعد امروزی که باغ وحش ها شرایط بدی دارند و از جنبه عمومی هم تصویر خوبی ارائه نمی دهند، شرایط بهتری را برای مردم فراهم کنیم. هیجان حیوانات و حرکات طبیعی آنهاست که مردم را خوشحال می کند به ویژه کودکان از دیدن این صحنه ها لذت می برند ولی برخی بزرگتر ها انتقاد می کنند  چرا به شیر یک فضای صد متری یا به یک خرس تنها یک دره داده شده است. بازهم حیوان در شرایط اسارت به سر می برد. پس تلاش کردیم جایی فراهم کنیم که حیوانات واقعا حس بهتری داشته باشند.  شخصا بین مخلوقات خداوند تفاوتی قائل نمی شوم من و حیوانات هردو مخلوق خدا هستیم و مایل به داشتن امکانات نسبی حداقلی .

هدف ایجاد سافاری و مشابه سازی محیط زندگی حیوانات چیست؟ صرف تفریح و ارتباط با حیوانات، حفظ گونه های در حال انقراض یا آموزش؟

تمام این اهداف در سافاری می گنجد . یعنی در سافاری از کلیه حیواناتی که در محیط زیست  به هر دلیلی آسیب دیده اند،پذیرایی و پرستاری می کنیم . اگر شرایط بازگشت داشته باشند به محیط اصلی برگردانده می شونددر غیر اینصورت در سافاری ادامه حیات می دهند.

یعنی زاد و ولد و شکار در سافاری کرج اتفاق می افتد؟

شکار خیر. شکار طبیعی هنوز از نظر تجهیزات و فرهنگ مردمی امکانش وجود ندارد،عده ای حامی نما هم وجود دارند که ممکن است به ما هجمه وارد کنند. اما جفت گیری و زاد ولد داشته ایم . یک لاما تازه به دنیا امده و  همراه مادرش به پارک چمران منتقل شده و اسمش هم طلاست. (این کوچولو را باید ببینید بسیار هم شاد و خوشحال بود). لاما ها با توجه به پوششی که دارند دمای تا چند درجه زیر صفر را تحمل می کنند. اما چون نرهای مجموعه بلافاصله بعد زایمان اقدام به جفت گیری می کنند برای پیشگیری از آسیب به بچه؛ مادر و فرزند را به پارک چمران منتقل می کنیم تا از آب و گل دربیایند و دوباره به مجموعه برگردند که دراین فاصله هم یک لامای دیگر وضع حمل کرده جایگزین اینها می شود.

 هزینه غذای حیوانات و دیگر هزینه های جانبی که احتمالا سرسام آور هم هست از کجا تامین می شود؟

با توجه به تورم قیمت یونجه که غذای اصلی فاز یک سافاری است؛ از کیلویی 2000تومان در اردیبهشت تا امروز در  اسفند 1400 مبلغ 8000 تومان خریداری کرده ایم و با افزایش قیمت 400 درصدی مواجه شدیم. درماه 10 تا 15 تن مصرف داریم. البته کاه هم که قبلا ارزانتر بود برای صرفه قاطی یونجه می شد گران شده و با کاه هم قیمت شده . از طرفی در فاز اول در حال نگهداری حیوانات نشخوار کننده ای هستیم که می توانند با یکدیگر تعامل کنند و معمولا نود درصد تغذیه مشابه دارند. فعلا مصرف علوفه داریم. برای تامین هزینه هم یک قرار داد پیمانکاری سازمان سیما منظر و فضای سبز شهری کرج داریم . بودجه تعریف شده و برای تامین قسمتی از هزینه ها کمک می کند اما با وجود شرایط کرونا و کاهش درآمد شهرداری، بخش اعظم هزینه ها شخصی تامین میشود. پیمانکار مهندس نوری و دوستان زبردست علم دامپزشکی حامی مجموعه هستند. در فازهای بعدی به نگهداری خرس و شیر می پردازیم اما هیچ گاه ما این گونه هارا در کنار هم قرار نمی دهیم.

در حال حاضر  تعدادی حیوان دارید که غذای دستی دریافت می کنند آیا امکان تغذیه طبیعی برایشان وجود ندارد؟

امکان تغذیه طبیعی در حال حاضر وجود ندارد به آن سمت در حال پیشروی هستیم و برای کاشت و تامین هم امکانش در اینده خواهد بود. اگرچه باید در فضایی خارج از سافاری اقدام به کاشت شود که حیوانات بذر و جوانه ها را از بین نبرند.

طاعون نشخوار کنندگان کوچک منطقه حفاظت شده شمارا تهدید نکرده است؟

 PPR متاسفانه امسال از ارتفاعات مازندران شروع شد به طالقان هم رسید چندین راس تلفات گرفت. البته با اولین تلفات ما واکسیناسیون را شروع کردیم و خوشبختانه هیچ تلفاتی از طاعون نشخوار کننده در مجموعه  نداشتیم و بیماری های دیگر هم با وسواس کامل توسط بنده و مهندس نوری طبق چارت مشخص کنترل می شوند . حیوانات یادگرفته اند داخل قرنطینه واکسینه می شوند.

آیا هرگز در این سافاری تغذیه و زاد و ولد و شکار و چرخه طبیعی رخ نخواهد داد؟

من امیدوارم این اتفاق بیفتد ولی بعید می دانم این چرخه در محیط چندهکتاری قابل اجرا باشد

در تمام دنیا به همین ترتیب است؟

معمولا به جز افریقا به همین شیوه نگهداری می شوند، به هرگونه جانوری محیط های مخصوص اختصاص داده شده ولی در خورحیوان و از نظر وسعت دارای استاندارد های اولیه .در 17 و اندی هکتار حدود 100 راس حیوان داریم .گاومیش .شتر . شتر مرغ . لاما. آلپاکا. گوزن زرد اروپایی. گوزن قرمزیا مرال. کل و بز . قوچ و میش . گور ایرانی

امنیت مجموعه چه طور تامین شده برای خروج حیوانات از مجموعه یا ورود دیگر حیوانات از طبیعت به سافاری ؟

دورتا دور مجموعه فنس های بافته شده دست ساز بسیار محکم دارد با ارتفاعی که میش ،بز و گوزن زردکه توانایی پرش ارتفاع بالا را دارند، نتوانند از روی آن رد شوند. البته روباه می تواند وارد شود و هر کجا که بروید روباه هست .

از نظر اقلیم و سازگاری آب و هوای کرج گونه ها در معرض آسیب نیستند؟

هیچ گونه ای از خارج وارد نشده شاید اصالتا ایرانی نباشند اما در ایران به دنیا آمدند زنده گیری نشدند و در مراکز نگهداری شدند اما شاید شرایط خوبی نداشتند و در حال حاضر جان پناه دارند. به سختی، اما با تلاش شبانه روزی همکاران خوبمان  به حیوانات آموزش داده شد به طوریکه گوزنهای وحشی الان از دست غذا می خورند.

آیا شرایط امروز سافاری کرج را تثبیت شده می بینید؟ و از نظر برنامه توقع های شما برآورده شده است؟

ما 11 اردیبهشت 1400 افتتاح رسمی داشتیم اما پیش از آن تک تک را به محیط آوردیم ،مرحله قرنطینه را گذرانده شد و تک تک گونه ها را با یکدیگر آشنا کردیم تا جایی که درکنار هم غذا می خورند. اگر حیوان جدیدی هم بخواهد اضافه شود همین مراحل  آشنایی را باید طی کندو البته دیگر همه آداپته شدند و همدیگر را پذیرفته اند.

آیا سافاری ها مثل ژوراسیک پارک تحت حمایت یونسکو قرار می گیرند؟

بله ولی در جهان اول نه اینجا . متاسفانه معمولا قبل انجام کار فرهنگ سازی نمی کنیم . بزرگترین نگرانی ما این است که شخصی از پشت فنس به حیوانات ما غذا بدهدبا اینکه حدود صد بنر هشدار دهنده نصب شده است.

برای آموزش ارتباط با حیوانات کارگاه تعریف نکرده اید؟ضرورت این مسئله کاملا در جامعه احساس می شود.

من شخصا حاضرم برای کسانی که علاقمند به نگهداری حیوانات و ارتباط با حیات وحش هستند کلاس و کارگاه برگزار کنم ولی تنها مسئله ای که برای مردم ما جذاب است حیوان خانگی است . امتحانات که تمام می شود برای سرگرمی بچه هایشان حیوان می خرند غافل از اینکه شرایط نگهداری دارند یا خیر. سه ماه تعطیلی تمام بشود حیوان را رها می کنند مثلا اردک می گیرند بهد چند وقت در بهترین شرایط به باغ پرندگان تحویل می دهند. غافل از اینکه چه اثرات تخریبی بر روان آن حیوان دارد و به محیط زیست چه آسیبی می زند. سن و سال، شرایط اقتصادی، تعداد نفرات خانواده و داشتن تراس و حیاط همه می تواند در انتخاب و نگهداری یک حیوان خانگی تاثیر گذار باشد و از همه مهمتر گونه های داخلی که باهوش تر هستند را به خاطر تبیلغات رها می کنند و سالیانه دلارها بابت ورود حیوانات خارجی خرج می شود که در مبحث جداگانه به ان خواهیم پرداخت.

برگردیم به سافاری، امیدها و نگرانی های شما در باره سافاری کرج چیست؟

بزرگترین نگرانی ما حمایت نشدن است . اینکه بودجه ای صرف شود اما پروژه در همان شرایط بماند و در جا بزند و برای توسعه بیشتر در آینده هزینه نشود. یا مثلا جذب گردشگرآنطور که باید، نباشد. اینها نیازمند زیرساخت و سرمایه گذاری است . البته در فکر توسعه هستیم . از نظر مساحت و تعداد گونه های در حال انقراض  که متاسفانه در حال از دست دادن تقریبا 300 گونه در کشور هستیم که شامل گونه های شکاری و جونده و پستاندار و خزنده می شود.. امیدواریم حمایت شویم تا روند زیر ساخت این سافاری سریعتر شود و به سهم خود جلوی انقراض را بگیریم . مثلا خرس سیاه یا بالابان یا هوبره در بین کشورهای عربی طرفدار زیادی دارد و  در طول سال قاچاق می شود ما می توانیم در منطقه حفاظت شده از اینها نگهداری و تکثیرشان کنیم تا آنچه را داریم حفظ کنیم.

 ایا همت شمال تعارضی با سافاری ندارد؟ سر و صدا حیوانات را اذیت نمی کند ؟

اتوبان از همت شرق به سمت سافاری می آید که یک بضاعت محسوب میشود اما از نظر سرو صدا چون سافاری پارک در دل یک بوستان طبیعت واقع شده و تا جایی که امکان داشت از ترافیک و محیط شهری حیوانات را دور کردیم مشکلی نیست .

پس محیط برای گونه ها جذاب و مناسب است
ما پارک را به سمت  به سمت ارتفاع بردیم و برای هر گونه  اقلیم مناسب طبیعی وجود دارد. کل و بز و قوچ و میش می روند در ارتفاعات طبعی موجود و گوزنها جاهای مسطح تر را انتخاب می کنند . پوشش گیاهی منطقه سوزنی برگ است و مناسب نیست اما همین هم در سال 82 کاشته شده و به شیوه دستی و قطره ای آبیاری می شود. آبشخور و آخورها تماما مصنوعی تامین شده است کمبودآب و بارش داریم . این بوستان اولین پارک طبیعی کشور است که حیواناتش در قفس نیستند و به صورت آزاد زندگی می کنند.این پارک به صورت یک اکوپارک خاص حیاط وحش در زمین های شمالی حصار کرج تا تونل بیلقان در دسترس گردشگران قرار گرفته است. پارک محیط بان همچنین مجهز به5 سکوی بازدید و ساختمان کلینیک دامپزشکی و سیلوی ذخیره علوفه  است. تمامی الزامات یک پارک استاندارد حیاط وحش در این پارک پیش بینی شده است. کارشناسان محیط زیست و دامپزشکی نیز بر این مجموعه نظارت مستقیم دارند تا دام ها از لحظ بهداشت محیط و حفاظت مشکلی نداشته باشند.دارای برج های دیده بانی و همچنین دوربین های دوربرد برای دیدن حیوانات در طبیعت می باشد. همچنین در زمان بازدید می توانید از خودرو پیاده شد ه و عکاسی کنید.

لوکیشن کلیک کنید تاکسی های اینترنتی هم شمارا به سافاری خواهند برد. هزینه وردی تنها 5000 تومان

پارک سافاری کرج (جاذبه طبیعی) در کرج و خیابان المهدی واقع شده است و از نظر موقعیت جغرافیایی در نزدیکی پارک محیط بان قرار گرفته است.

 آدرس دقیق: استان البرز،  ورودی شهر کرج از میدان حافظ را به سمت بیلقان دور بزنید مسیر را به سمت  کمربندی کرج - بیلقان، ادامه دهید .  سمت راست پانصد متر مانده به مقصد هم تابلو سافاری را خواهید دید  سمت راست شما سر در بزرگ پارک طبیعت خود نمایی می کند