سه‌شنبه، 16 آذر 1400 - 07:49

یادداشتی بر شانزدهم آذر

دانشجویان پس از آن، هرسال در این روز اعتصاب راه می انداختند و در واقع ۱۶ اذر مناسب ترین فرصت و بهترین بهانه برای مبارزه با رژیم پهلوی تلقی می شد.

۱۶ اذر سال ۱۳۳۲  یکی از روزهای تلخ تاریخی دهه سی است که با هویت دانشجویی تا به امروز پیوند خورده، به‌طوری‌که پس از پیروزی انقلاب اسلامی سال ۱۳۵۷ در تقویم از این روز به‌عنوان "روز دانشجو" نام برده شده است.

ماجرا از این قرار بود که دانشکده فنی، دانشگاه تهران، در جریان اعتراضات به سفر معاون وقت امریکا (ریچارد نیکسون)، یعنی حدود چهار ماه پس از کودتای ۲۸مرداد همان سال در دانشگاه تهران دست به تظاهراتی زدند که سرانجام به خشونت کشیده شد و سه نفر از انان کشته شدند.

از ان سال به بعد روز ۱۶ اذر، توسط کنفدراسیون دانشجویان ایرانی خارج از کشور که مرکز اجتماع و مباحثه مخالفان حکومت پهلوی در خارج از کشور از ایران بود، روز دانشجو نامیده شد.

دانشجویان پس از ان، هرسال در این روز اعتصاب های دانشجویی به راه می انداختند و در واقع ۱۶ اذر مناسب ترین فرصت و بهترین بهانه برای مبارزه با رژیم پهلوی تلقی می شد.
در دهه سی حزب توده از نفوذ بسیاری در بین دانشجویان برخوردار بود. اما بعدها در دوران نخست وزیری دکتر محمد مصدق و افزایش محبوبیت جبهه ملی، این حزب تا حدودی اعتبار و اهمیتش را از دست داد.

در آبان ماه سال ۱۳۳۲ از سوی رژیم شاه اعلام شد که روابط ایران و بریتانیا که در زمان نخست وزیری دکتر مصدق قطع شده بود، مجددا مسالمت آمیز خواهد شد و همچنین ریچارد نیکسون، معاون ریاست جمهور آمریکا برای دیدار رسمی به ایران خواهد امد. این موضوع خشم دانشجویان معترض را برانگیخت و موجب شد تا جنبش‌های دانشجویی ترتیب یک تظاهرات سازماندهی شده و در عین حال پر شور و تاثیرگذار را بدهند.

دانشکده فنی دانشگاه تهران که نقطه اصلی این اعتراضات بود، از سوی نیروهای امنیتی رژیم شاه مورد حمله قرار گرفت و تعدادی دستگیر و تعدادی زخمی و سه نفر از دانشجویان دانشکده فنی به نام های:

۱- مهدی شریعت رضوی(هوادار جبهه ملی_ برادر همسر دکتر علی شریعتی)؛

۲-احمد قندچی (هوادار حزب توده)؛

۳- مصطفی بزرگ نیا (هوادار حزب توده) کشته شدند و در امامزاده عبدالله شهر ری در کنار هم به خاک سپرده شدند.

پس از این ماجرا ریچارد نیکسون به ایران امد و دکترای افتخاری در رشته حقوق را در دانشگاه تهران که در اشغال مشهود نیروهای نظامی بود، دریافت کرد.

به‌همین مناسبت برای هویت بخشیدن به شان و منزلت مقام دانشجو و همچنین گرامیداشت یاد و نام شهدای دانشجو ۱۶ آذر سال ۳۲ هر سال برنامه‌هایی در صدا و سیما و مراسمی همراه با سخنرانی در گوشه و کنار دانشگاه‌ها و پایگاه‌های علمی و فرهنگی کشور برگزار می‌شود..

 

کدخبر: 459

نویسنده: پروین بهمن پور: پژوهشگر و نویسنده