پست در ایران باستان

قدیمیترین سرویس پست رله(ایستگاهی) جهان (تحویل نامه یا مرسوله ازشخصی به شخص دیگر و ادامه عمل تا رسیدن به مقصد نهائی ) توسط کورش هخامنشی حکمروا و پادشاه امپراطوری پارس (ایران ) در ۵۳۰ سال قبل از میلاد مسیح ایجاد گردید . هرودت مورخ یونان باستان (از۴۲۵تا۴۸۴ق.م) در کتابهای تاریخی خوش شرح مفصل و واضحی از این سیستم بیان میدارد که هیچ روشی سریعتر از طریق ارسال پیامها که توسط پارسیان کشف شده بود وجود نداشت و ان بدین صورت بوده که پارسیان ایستگاه های مختلفی را در نظر گرفته ودر ان افراد سوار کار با اسب منتظر رسیدن پیام بودند و فواصل ایستگاهها را طوری در نظر گرفته بودندکه از نظر زمانی فاصله انها یک روز با یکدیکر فاصله داشتند ضمنا ایستگاهای مخصوصی برای مواقع برف و باران و سرما به منظور ارسال پیام در نظر گرفته شده بود و این پیامها با حداکثر سرعت ممکن انجام پذیرفته است او میگوید نه برف نه سرما نه باران نه تاریکی شب مانع ارسال پیام نمی گردید او.لین پیک وارده پیام و بسته ها را تحویل دومین نفر میداد که او نیز بطریق اولی تحویل سوارکار مینمود و کار ادامه می یافت تا اینکه پیامها به مقصد میرسیدند و در زبان پارسی باستان این روند تکرار یا رلیها به عنوان انکاریون شناخته می شد  این روند در طول تاریخ ایران در هر دوره ازسلسله  های پادشاهی ادامه یافت و در بعضی از مواقع بهتر ودر پارهای از زمان دچار رکود گشت و پست را نداشتند تا اینکه امیر کبیر در سالهای اول صدارت خود همراه با سایر اصلاحاتی که در همه زمینههای سیاسی اجتماعی و مالی و قضائی مملکت بعمل اوردچون سه کسراخبار ایالات وولایات اهمیت بیسیار قائل بود برای ایجاد پست و چاپار خانه نیز دستوراتی صادر کرد و با این ترتیب ایجاد پست منظم برای عموم مردم و وضع مقررات قانونی برای انها سایر اصلاحاتی که برای اولین مرتبه در ایران صورت می گرفت یادگار و نتیجه فکر این وزیر با تدبیر است .

1- گامهای اولیه را برای تنظیم امور پست و تأسیس در چاپارخانه های مرتب را میرزا تقی خان امیر کبیر برداشت و اساس و پایه ای که آن مرد بزرگ دراین باره برقرار نمود، به مرور زمان استحکام و توسعه یافت و تا سال 1310 هجری قمری تعداد چاپارخانه ها در سراسر کشور به 172 رسید.
2- میرزاعلی خان امین الملک که به امر ناصرالدین شاه به وزارت رسائل و پست منصوب شده بود در سال 1291 هجری پس از بازگشت شاه از اروپا، یک هیئت اتریشی را به ریاست و ؟؟ برای ادارة امور پست ایران استخدام کرد.
3- هیأت مزبور تا سال 1292 زمام امور پست را در دست گرفت و به تدریج قاصدها و پیکهای پیاده به پیکهای سواره مبدل و حمل و نقل پستی نسبت به سابق سریعتر گردید.
4- در سال 1294 ریدرد به اتریش بازگشت و یک نفر روسی به نام استال به مدیریت کل چاپارخانه ایران منصوب گردید.
5- در 19 شوال 1295 / 1878 میلادی ایران به عضویت اتحادیه بین المللی پست پذیرفته شد.
6- پس از استان ادارة امور پست به دست ایرانیان افتاد و ضمناً مبادله پستی بین ایران و هند و خاوردور از راه بوشهر برقرار گردید.
7- پس از کشته شدن ناصرالدینن شاه در اوائل سلطنت مظفرالدین شاه یک هیئت بلژیکی برای اداره امور پست استخدام شدندکه ریاست آنان با (نوز) بود. و تا انقلاب مشروطیت ایران در خدمت دولت بود و از ریاست پست تهران به تدریج به مقام دیریت کل پست ایران ارتقا یافت.
8- نخستین خط تلگرافن در سال 1267 هجری به عنوان آزمایش بین قصر گلستان و باغ لاله زار کشیده شد و طی دو سال تهران به وسیلة شبکه تگلراف به رشت وتبریز و اصفهان و همدان و شیراز و مشهدن ارتباط یافت.
9- در احداث شبکه تلگرافی ایران شرکتهای وابسته به روسیه و انگلستان دخالت داشتند و مدتها خطوط تلگرافی شمال ایران در اختیارعمال روسیه و خطوط ارتباطی نواحی غرب و جنوب نبادر ایران در خلیج فارس در اختیار عمال بریتانیا بود.

موزه پست و تلگراف تهران کجاست؟

این موزه در خیابان امام خمینی (سپه سابق) و در کنار سردر باغ ملی است. مترو یکی از بهترین وسیله ها برای رسیدن به این موزه است، کافی است ایستگاه اما خمینی پیاده شوید و کمی به طرف غرب پیاده بروید.

موزه پست و تلگراف ایران 

وارد موزه که می شوید، فضایی قدیمی و شکیل را در روبرویتان می بینید و فورا یاد سازه ها عمارت های قدیمی می افتید، این موزه دارای ۲ طبقه است که در هر طبقه ای غرفه های مخصوصی وجود دارد و هر کدام از این غرفه ها نمایانگر یک بخش هستند. با بخش های مختلف موزه پست  تلگراف تهران آشنا می شویم:

طبقه اول موزه پست و تلگراف تهران

طبقه اول این موزه دارای بخش های  غرفه های مختلفی است که عبارتند از:

غرفه وزرا: در این غرفه می توانید تصاویر وزیران پست ایران را از اول تا به امروز ببینید، علاوه بر این، تمبرهای مربوط به دوران قاجار از سال ۱۲۸۸ تا ۱۲۷۶ و تمبرهای دوره پهلوی از سال ۱۳۰۴ تا ۱۳۵۷ و جمهوری اسلامی تا به امروز در این غرفه نگهداری می شود.

غرفه اشیا پستی: در این غرفه انواع مهرها از مهرهای گرد گرفته تا مستطیلی وغلتکی؛ مهرهایی که در اداره پست های کشورهای دیگر استفاده می شود، دستگاه تایپ های قدیمی و عکس هایی از کارکنان اداره پست در دوران قاجار را دید.

سالن مرکزی: در این غرفه انواع وسایل ارتباطی قدیمی مثل ارابه ها، ماشین های ۳ چرخ را می توان دید. علاوه بر این، صندوق های پستی ای که در زمان قاجاریان استفاده می شده است در این غرفه به نمایش گذاشته است.

کتابخانه: در این بخش، کتاب هایی که مرتبط با تاریخچه پست و تلگراف و … است قرار داده شده اند که می توانید مطالعه کنید.

حیاط مرکزی: از این قسمت برای برگزاری مراسم و جشن های تمبر مشترک با کشورهای دیگر و نمایشگاه های موقت تمبر استفاده می شده است.

طبقه دوم موزه پست و تلگراف تهران

سالن تمبر بین الملل: در این غرفه می توان پاکت های ارسالی مخصوص نامه از کشورهای دیگر را دید، تمبرهای منتشری کشورهای عضو اتحادیه ی جهانی پست هم بخش دیگر به نمایش درآمده در این غرفه است.

غرفه صندوق های پستی کشورها: نمونه های جالب صندوق های پستی کشرهای دیگری مانند آلمان، برزیل، کانادا و سوئد را می توان در این غرفه تماشا کرد.

غرفه مخابرات: این بخش خود شامل ۲ غرفه ی جداگانه است که در غرفه ی اول می توان سوله های ارتباطی مختلف مثل مورس، دستگاه تلگراف، تله تایپ  فاکس را دید. در غرفه دوم اما دستگاه های مخابراتی مختلف مثل تلفن های مغناطیسی رو میزی به نمایش در آمده است.