آیین باور – دکتر مهراب رجبی البرز شناس و مولف کتب البرز شناسی پیرامون تفاوت یا ویژگی های عزاداری سیدالشهدا در استان البرز می گوید: آنچه در این استان دیده شده است بیشتر به دهه اول محرم مربوط است اگر چه در کل استان های کشور تقریبا عزاداری ها به یک شیوه انجام می شوند.

البرز حلقه واسط دوتمدن ری و کاسپین است که از یک سو تا خراسان و از سوی دیگر تا زنجان ادامه و آدابی مشابه دارند.

در گذشته کرج ،اولین شب ماه محرم بسیار ارج قرب داشت تا جایی که بزرگان اقوام و فامیل معتقد بودنددرماه اقامه عزای حسین (ع)، با قلب کینه دار و نفاق که خلوصی در آن نیست ،خداوند عزاداری ها را نمی پذیردو تلاش می کردند کدورت ها را از بین برده و افراد را آشتی دهند . همان کاری که در اوایل نوروز می شود. به همین سبب در خانه ی بزرگ قوم یا مسجد و حسینه جمع می شدند و مراسم رفع کدورت برپا می کردند که این وجه مشخصه عزاداری در کرج بزرگ بود.

همچنین تعزیه خوانی در البرز که مسلما یکی از قطب های ایران است زبانزد بود .

اساسا تعزیه نقشی عجیب در تئاتر و سینمای ایران  ایجاد کرده است .از سوی دیگر صفویه پرو بال زیادی به تعزیه دادو از آل بویه هم رد پایی وجود دارد. از آنجا که حکومت صفویه رقیب قدری چون عثمانی داشت که اهل سنت بود ، تعزیه را قوت داد ودر کوچه بازار فریاد شیعه را بلند کرد.  پادشاهان قاجار نیز ، مشخصا ناصرالدین شاه در این زمینه تلاش فراوانی کرده و تکیه دولت را نیز به همین دلیل به تقلید از معماری و سالن های نمایش فرانسه و انگلیس برپا کرد که البته رضا خان ویرانش کرد.

نکته ای که باید به آن توجه کنیم حقوق جانداران است .در محرم به جز اینکه به حقوق انسان پرداخته می شد به حقوق گیاه و حیوان هم پرداخته می شد و اینگونه نبود که از هجوم مردم به ایستگاه های بین راهی و ریختن لیوان یک بار مصرف تردد سخت شود و چهره شهر نازیبا .

آب کلیدی ترین عنصر این ماه است که پیامش را در نیافتیم و اسراف در آن بسیار تعجب بر انگیز است که فراموش شده است .  احترام به ذوالجناح و کبوتر که برروی علامتها هم نمادش هست ،سر شیر و گاو،پیامی دارد  یعنی شیعه عزیز به جز پرداختن به انسان به محیط زیست و حیوان توجه کن این  پیام عاشورا ست .

از دیگر عناصر تعزیه مصیبت خوان، شبیه خوان، روضه خوان، پرده خوان، حمله خوان بودند ودر البرز نیز دو قطب قدرت مند تعزیه داشتیم . یکی در تکیه 700 ساله برغان که در قاجار بیشتر رشد کرد . تکیه اعظم برغان نقطه کلیدی رشد و توسعه آغاز تعزیه در منطقه است . و دیگری در کلاک که بین این دو روستا همواره ارتباط بوده است زیرا بزرگترین روستاهای کرج بودند.

موزه لباس  تکیه برغان که بیش از 400 دست لباس تعزیه دارد و در هیچ کجای ایران چنین مجموعه نفیسی را نخواهید دید از تکیه های معروف ایران بوده است و هنوز بقایای آن در کلاک موجود است .

تعزیه پردازان مهم ایران استاد جابر عناصری، رضا کوچک زاده، علی بلوک باشی برای تعزیه زحمت های بسیاری کشیده اند که خوب است از آنان نیز یاد کنیم .

اعتقاد بر این است که تعزیه اساسا از جشن مهرگان، تیرگان و سیاوشان واردمناسک اسلامی ایران شده و مراسم خون هخواهی سیاوش و دیگر اسطوره با جایگزینی شخصیت ها عوض شده به ترکیب تعزیه در آمده است .

شاه ترکان سخن مدعیان می‌شنود      شرمی از مظلمه خون سیاووشش باد