آیین باور- از نظر پژوهشگران نادیده گرفتن ساعت طبیعی بدن، نه‌تنها کارایی یا تمرکزتان را کمتر می‌کند، بلکه به سلامت جسم و روان‌تان هم آسیبی جدی می‌زند.هر بدنی ساعت ثابت و قابل تنیمی دارد. می‌توانید با انتخاب شیفت شبانه کار، حقوق بیشتری بگیرید اما مراقب عواقب این انتخاب باشید! محققان می‌گویند ساعت طبیعی بدن شماست که تعیین می‌کند در چه زمانی از شب و روز چه فعالیتی را انجام دهید. 

از نظر پژوهشگران از تغذیه گرفته تا سفرهای مکرر، همه می‌توانند ساعت بیولوژیک بدن را دچار اختلال کنند. با این وجود، اگر بخواهید زندگی‌تان را براساس برنامه‌ای که در این صفحه‌ها می‌آوریم تنظیم کنید، خیلی زود می‌توانید جسم‌تان را به چرخه طبیعی‌اش برگردانید. اما اگر احساس کردید راهنمای ما با وضعیت خواب و بیداری شما نمی‌خواند، به سوالات انتهای مطلب  پاسخ دهید تا بفهمید که در گروه جغدها جا می‌گیرید یا گنجشک‌ها.

۰۶:۰۰ تا ۸:۵۹

وقت بیدار شدن است

وقت آن رسیده که بیدار شوید و با پایان دادن به خواب، از خطر حمله قلبی فرار کنید. بررسی‌ها نشان می‌دهد بیشترین تعداد حمله قلبی در این ساعات اتفاق می‌افتد.

از ساعت ۶ تا ۹ صبح، رگ‌های خونی سخت‌تر و انعطاف‌ناپذیرتر شده و خون شما هم غلیظ‌تر و چسبنده‌تر از ساعات دیگر است. به همین دلیل فشارخون شما در این زمان به بیشترین اندازه می‌رسد و قلب‌تان با تهدیدی جدی روبه‌رو می‌شود. گرچه این ساعات برای ورزش کردن ایده‌آل نیستند اما بدن شما ترشح هورمون خواب را متوقف کرده و برای فعالیت‌های روزانه در حال آماده شدن است. در این زمان در بدن مردها تستسترون بیشتری ترشح می‌شود.

 در این ساعات شما بالاترین سطح هوشیاری را دارید و می‌توانید از قدرت خارق‌العاده حافظه کوتاه‌مدت‌تان استفاده کنید.

بی‌دلیل نیست که اغلب ادارات کارشان را ساعت ۸:۳۰ تا ۹ صبح آغاز می‌کنند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که ساعت ۹ بهترین زمان برای انجام کارهای فکری است. کورتیزول که همان هورمون استرس است در این زمان به بالاترین میزان طبیعی خود می‌رسد و عملکرد مغز و میزان هوشیاری شما را بالاتر می‌برد. از نظر محققان در ساعات قبل از ظهر بدن بیشترین بازدهی روزانه را دارد. پس این فرصت را برای انجام کارهای حساس و مهم غنیمت بدانید.

۱۲:۰۰ تا ۱۴:۵۹

وقت چرت  است

وقت ناهار رسیده و دستگاه گوارش‌تان آماده فعالیت بیشتر است. همزمان با آن، ذهن‌تان کمترین آمادگی را برای پردازش اطلاعات دارد، پس در چنین ساعتی، بهتر است بی‌خیال درس خواندن شوید.

از نظر محققان در این ساعات بالا بودن شمار سوانح جاده‌ای، به همین دلیل است. بدن شما برای خواب بعد از ظهر آماده شده و بهتر است هر فعالیتی که نیاز به هوشیاری بالا دارد را کنار بگذارید و در این ساعات از رانندگی یا تنظیم گزارش‌های مهم کاری پرهیز کنید. از نظر محققان، برای بازیابی انرژی‌تان می‌توانید چند دقیقه‌ای چرت بزنید و به هیچ چیز مهمی فکر نکنید.

۱۵:۰۰ تا ۱۷:۵۹

وقت ورزش است

کارشناسان ورزش می‌گویند قبل از هر فعالیت ساده‌ای بدن شما به گرم شدن نیاز دارد اما در این ساعت، بدن‌تان به خودی خود گرم است و عضلات در این زمان ۶ درصد قوی‌تر از ساعات دیگر هستند.

حالا که بدن‌تان آماده تحرک و فعالیت است، بهتر است لباس‌های ورزشی‌تان را حاضر کنید و به باشگاه بروید. شش‌ها، قلب و عروق در این ساعات بهترین عملکرد را دارند و دمای بدن شما به بیشترین میزان خود رسیده است. ورزشکارانی که شانس مسابقه دادن در این ساعات را دارند، گاهی با کمک این آمادگی بدنی رکوردهای جهانی را به شکل حیرت‌آوری می‌شکنند.

۱۸:۰۰ تا ۲۰:۵۹

وقت پرخوری نیست

اگر اهل شام خوردن هستید، این زمان را به شما پیشنهاد می‌کنیم اما حتی در صورتی که قبل از ساعت ۲۱ سفره شام را بچینید، باز هم نباید منوی مفصلی برای وعده شبانه غذا خوردن‌تان انتخاب کنید.

پژوهش‌ها نشان می‌دهد این ساعات بدترین زمان برای خوردن غذای مفصل است و هرچه از آن بگذرید هضم غذا برای بدن سخت‌تر می شود. بررسی‌ها ثابت کرده که خوردن غذاهای سنگین در این ساعات و بعد از آن خطر چاقی مفرط و دیابت را افزایش می‌دهد. اما مطمئن باشید اینها تنها خطراتی نیستند که شما را تهدید می‌کنند. قطعا خواب ناآرام و خطر تنگی نفس و گرفتگی عروق در خواب گریبان کسانی که اهل خوردن شام‌های سنگین هستند را بیشتر می‌گیرد.

۲۱:۰۰ تا ۲۳:۵۹

وقت خواب است

در این ساعات هورمون ملاتونین ترشح می‌شود و دمای قسمت مرکزی بدن پایین می‌آید. تغییراتی که در سطح هورمون‌ها و دمای بدن اتفاق می‌افتد شما را برای یک خواب آرام و چند ساعته آماده می‌کند.

غده صنوبری مغز هورمون ملاتونین را می‌سازد تا با کمکش خواب آرامی را تجربه کنید. ساعت بیولوژیک شما بر همه اندام‌های‌تان تاثیر می‌گذارد و با کاهش هوشیاری و کارایی‌تان از شما می‌خواهد هرچه زودتر به رختخواب بروید. البته همه آدم‌ها در ساعت یکسانی این حالات را تجربه نمی‌کنند. اگر طبیعت شما بیشتر شبیه گنجشک باشد خواب‌آلودگی زودتر سراغ شما می آید و اگر شبیه جغد باشید، دیرتر.

۰۰:۰۰ تا ۰۲:۵۹

وقت تعطیل شدن است

با پایان یافتن این زمان، توانایی شما برای فرار از خواب کمتر می‌شود. میزان هورمون خواب یا ملاتونین، در بدن شما به حداکثر و هوشیاری و تمرکز شما به پایین‌ترین اندازه می‌رسد. اگر قرار است فردا کار مهمی را تحویل دهید، چندان به موفقیت خود امید نداشته باشید. چراکه احتمال اینکه مغزتان شما را در انجام آن یاری دهد چندان زیاد نیست.

مغز به زمانی برای پاکسازی و تثبیت خاطرات روزانه نیاز دارد. پس با بیهوده هوشیار نگه‌داشتن آن، این زمان را از دست ندهید. شب‌کاری یا انجام فعالیت‌های مهم در این ساعات، جسم و روان شما را با خطرات جدی روبه‌رو می‌کند. پس بهتر است به توصیه محققان گوش کنید و در اتاقی تاریک خود را به خواب بسپارید.

شما هنوز آرام و خواب‌آلوده‌اید اما به زمان هوشیاری نزدیک‌تر می‌شوید. درحالیکه شما در خواب عمیق شبانه هستید، بسیاری از فرزندان آینده پا به این دنیا می‌گذارند و آمارها نشان می‌دهد که بیشتر زایمان‌های طبیعی در این ساعات از شب اتفاق می‌افتد.

درست است که سطح ملاتونین بدن شما هنوز بالاست اما با نزدیک شدن به سحر، این میزان هر لحظه کمتر می‌شود. دمای قسمت اصلی بدن کمتر از مواقع دیگر است اما انرژی بدن‌تان برای فعالیت‌های دیگری مثل ترمیم پوست صرف می‌شود. بررسی‌ها نشان می‌دهد که احتمال حمله‌های آسمی در این ساعات بیشتر است.

به این سوال‌هاپاسخ بدهید

اگر تنظیم برنامه روزانه به دست خودتان باشد، چه ساعتی از خواب بیدار می‌شوید؟

۱- بین ۵ و ۶:۳۰ صبح

۲- بین :۶:۳۰ و ۸ صبح

۳ – بین ۸ و ۹:۳۰ صبح

۴- بین ۹:۳۰ و ۱۱ صبح

۵- بین ۱۱ صبح و ۱۲ ظهر

در طول یک ساعت بعد از بیدار شدن از خواب صبح، چقدر احساس خستگی می‌کنید؟

۱- خیلی خسته‌ام     ۲-تا حدی خسته‌ام

۳-تا حدی سرحالم     ۴-خیلی سرحالم

چه ساعتی از شب خسته وبی‌انرژی هستید؟

۱-بین ۸ و ۹ شب

۲-بین ۹ و ۱۰:۳۰ شب

۳-بین ۱۰:۳۰ و ۱۲:۳۰صبح

۴-بین ۱۲:۳۰ و ۲ صبح

۵-بین ۲ صبح و ۳ صبح

چه ساعتی در روز سرحال‌تر هستید؟

۱-بین ۵ و ۸ صبح

۲-بین ۸ و ۱۰ صبح

۳-بین ۱۰ صبح و ۵ بعد از ظهر

۴-بین ۵ بعد از ظهر و ۱۰ شب

۵-بین ۱۰ شب و ۵ صبح

فکر می کنید جزو کدام گروه هستید؟

۱-به طور حتم فردی که «صبح‌ها» فعال است

۲-فردی که نسبتا صبح‌ها فعال‌تر است

۳-فردی که نسبتا شب‌ها فعال‌تر است

۴-به طور حتم فردی که شب‌ها فعال است

چه نمره‌ای می‌گیرید؟

انتخاب گزینه اول هر سوال یک امتیاز و گزینه پنجم، ۵ امتیاز را برای‌تان به ارمغان می‌آورد. حالا امتیازها را جمع و با کمک راهنمای زیر پاسخ‌ها را تفسیر کنید.

شما یک گنجشک هستید:

اگر امتیاز شما ۱۰ یاکمتر است، از آن دسته از افرادید که روزها پویایی خارق‌العاده‌ای دارند و هرچه به شب نزدیک‌تر می‌شوند از کارایی و تمرکزشان کاسته می‌شود.

شما نیمه‌گنجشک، نیمه‌جغد هستید:

اگر امتیازتان بین ۱۱ تا ۱۷ است شما کاملا به هیچ کدام از این گروه‌ها تعلق ندارید، اما قابلیت‌های هر ۲ گروه را همزمان دارید.

شما یک جغد هستید:

اگر امتیاز شما ۱۸ یا بیشتر است، یعنی یک جغد هستید. به عبار دیگر شما از آن دسته افرادید که شب را دوست دارند و بیدار شدن از خواب صبح برای‌شان یک فاجعه بزرگ است.

جغد شب یا چکاوک صبح کدام دسته زندگی بهتری دارند؟

برای رسیدن به پاسخ این سؤال اجازه دهید ابتدا ویژگی‌های هر ۲ دسته را با هم مرور کنیم:

افرادی که در دسته چکاوک صبح قرار می‌گیرند معمولا ویژگی‌های زیر را دارند:

• صبح زود بیدار می‌شوند

• شب زود به رخت‌خواب می‌روند

• با شروع روز بهترین احساس را دارند

• در اواخر بعدازظهر و عصر انرژی‌شان کم می‌شود

• با بیدارماندن پس از یک ساعت خاصی از شب مشکل دارند

این افراد در محل کارهایی که روز کار هستند می‌توانند بسیار مفیدتر باشند. همچنین از آنجایی که عموم کارها در هر جامعه‌ای در طول روز انجام می‌شود، الگوی خواب این افراد به کمک‌شان می‌آید تا راحت‌تر در جامعه حضور پیدا کنند.

اما از طرفی ممکن است در روابط اجتماعی با دوستان و هنگام تفریحات و مهمانی‌ها که عموما در شب برگزار می‌شوند با مشکل مواجه شوند.

چکاوک های صبح افرادی هستند که زود از خواب بیدار می شوند

اما جغدهای شب ویژگی‌هایی کاملا متفاوت دارند؛ آن‌ها معمولاً:

• تا دیروقت بیدار می‌مانند

• از خوابیدن در روز لذت می‌برند

• هنگام شب انرژی خیلی بیشتری دارند

• اگر زود بیدار شوند احساس خستگی می‌کنند

• در طول روز ممکن است سرحال و هوشیار نباشند

جغد شب بودن ممکن است جنبه‌هایی منفی زیادی داشته باشد. همان‌طورکه اشاره کردیم، از آنجایی که جامعه براساس یک برنامه روزانه شکل گرفته (مانند ساعت کاری کارمندان یا برنامه مدارس و دانشگاه‌ها)، کسانی که دیر بیدار می‌شوند ممکن است به مشکل بخورند.