آیین باور - بازهــــــم چهلمین روز تابستان است. شاید امسال از هر سال گرم‌تر . زمین‌گرم تر و تشنه تر از همیشه است . برخی شهرها شصت درجه سلسیوس را هم تجربه کردند.نفس کارگرها در شهرهای جنوبی به شماره افتاده است. همچنان آب را هدر می دهیم. روزهای سخت و گرمی را می گذرانیم. شاید فقط ما آدم بزرگها،آخر این همان روزهایی است که در کودکی برای لذت بردن از تک تک ثانیه هایش حسابگری می کردیم. باکی از سوختن کف پاهایمان نداشتیم. آیین گرامی داشت چله تموز یا چله تابستان در تقویم کهن ایرانی درگرم ترین ماه سال سده ها اجرا شده است. آن روزها آداب و رسوم چله تموز حدودا از اول تیرماه آغاز می‌شد و تا دهم مرداد ماه ادامه می‌یافت. چله تموز در ایران باستان با آداب و رسومی خاص برگزار می شد. به همین سبب «چله بزرگ تابستان» به عنوان یکی از جشن‌های ایرانی گرامی داشته می شدکه شوربختانه امروزه فراموش شده‌است.اگرچه جای شکرش باقی است در برخی شهرهای گرم و خشک ایران چون بیرجند و گناباد، زیارتگاه پیر نارکی یزد، یا روستای ملکوت املش و .. آیین ویژه چله تابستان برگزار می‌شود.آداب تموز در برخی نواحی ایران همراه با گردهمایی و مراسم آب‌پاشی و آبریزگان، در صحرا برگزار می‌شود. یا حتی با اسامی دیگری همچون جشن نوروزبل، جشن نیلوفر و مراسم زیارتگاه پیرنارکی. به یاد داشته باشیم به نظر می رسد به دلیل آنکه رزق مردم آن روزگار بیشتر وابسته کشاورزی و دامداری بود، بسیاری از جشن‌هایشان ریشه در زمین، شرایط جغرافیایی و انسان داشت. مردم در هر ماه از سال، آیین ویژه برگزار می‌کردند. آیین و باورهایشان را برای سپاسگزاری از درگاه ایزد یکتا انجام می‌دادند. در صورتی که این فرضیه صحت داشته باشد، قدمت این آیین را می‌توان به زمان یک‌جانشینی و اشتغال ایرانیان به کشت و کار نسبت داد. به عنوان نمونه می توان به آیین های زیر اشاره کرد: هفتم امرداد جشن امردادگان، گراميداشت منش و كنش، امرتات همان بیمرگی و جاودانگي، و همانند خرداد نگاهبان آب و گياه.
دهم امرداد: جشن چله ي تابستان.(بيشتر در روستاهاي خراسان جنوبي).
پانزدهم امرداد:جشن ميانه ي تابستان.
جشن فندق،سرود و ترانه خواني در باغ هاي فندق هنگام چيدن، تهيه ي گردنبندهايي بنام گلوانه،(بيشتر در روستاهاي شهرستان رودبار). شانزدهم امرداد: نوروزبل، جشنی تاریخی است، مردم آخرین روز از اسپندار ماه را با روشن‌کردن آتش و ایجاد گرما جشن می‌گرفتند که مصادف با ۱۶ امرداد در تقویم هجری شمسی است که در گاه‌شمار گیلکی در گیلان، مازندران، الموت قزوین و طالقان البرز برگزار می‌شد و در فهرست آثار ناملموس ایرانی به ثبت رسیده است.
قدمت این جشن به دوران قبل از اسلام می‌رسد و جشنی مهم در میان دیلمیان محسوب می شد
