آیین باور - طول موج پرتوهای فرابنفش از ۱۰۰ تا ۴۰۰ نانومتر است. محدوده ۱۰۰ تا ۲۸۰ نانومتر با نام یو وی C، محدوده ۲۸۰ تا ۳۲۰ نانومتر با نام یو وی B و محدوده ۳۲۰ تا ۴۰۰ نانومتر نیز با نام یو وی A شناخته می شود.

هر کدام از این دامنه ها چه تاثیراتی دارد؟

محدوده ۱۰۰ تا ۲۸۰ نانومتر یا یو وی C که خطرناک ترین نوع اشعه فرابنفش است به طور کامل از طریق لایه اُزون کنترل می شود به جز در مناطقی از دنیا مانند برخی مناطق استرالیا که با مشکل سوراخ شدن این لایه روبرو هستند در ایران مشکلی از این بابت نداریم.

رییس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت در گفتگویی تاثیر این اشعه ها را تشریح کرده است او گفته اشعه فرابنفش در محدوده ۳۲۰ تا ۴۰۰ نانومتر یا یو ویA به طور کامل از لایه اُزون عبور می کند و انسانها عمدتا در معرض ۱۰ درصد یو وی B و ۱۰۰ درصد یو وی A قرار دارند.

استفاده از عینک‌های آفتابی، کرم ضدآفتاب و وسایل محافظ چند راه حل ساده برای کم کردن تاثیرات UV بوده است اما پرواضح است که با این راهکارها نمی‌توان به جنگ خورشید رفت و از آسیب‌های آن کاست.

یو وی B موجب آفتاب سوختگی و برنزه شدن می شود. اثرات نور خورشید بیشتر مربوط به یو وی A است که بر قسمت های عمیق تری از بدن و پوست ورود می کند و باعث سرطان پوست، پیری زودرس پوست، آب مروارید و اختلال در سیستم ایمنی می شود.

برای پرتوهای فرابنفش شاخص UV Index تعریف شده و ابزاری است که آگاهی عمومی در خصوص مواجهه طولانی مدت در برابر این پرتوها را افزایش می دهد . شاخص یو وی باید به صورت روزانه گزارش شود و دامنه آن از صفر تا بالاتر از ۱۱ است که هرچه این شاخص بیشتر شود، پتانسیل آسیب رسیدن به پوست و چشم افزایش می یابد که لازم است مواجهه خودمان با پرتوهای فرابنفش را کمتر کنیم.

وقتی شاخص یو وی بین ۱ تا ۲ باشد میزان اثر کمی دارد و بی خطر است اما برای افرادی که دارای پوست حساسی هستند و دچار آفتاب سوختگی می شوند، بهتر است از لباس های بلند و کرم ضدآفتاب با فاکتور حفاظتی در برابر نور خورشید یا SPF حداقل ۱۵ استفاده کنند. وقتی این شاخص بین ۳ تا ۵ باشد، خطر آن متوسط و لازم است که در ساعات بین ۱۰ تا ۱۶ مواجهه با نور خورشید به حداقل برسد و در بیرون از خانه، از کلاه های لبه دار، لباس های بلند و آستین دار، کرم های ضدآفتاب با SPF حداقل ۱۵ و عینک آفتابی مناسب که توانایی حذف پرتوهای فرانبفش داشته باشد، استفاده کنیم.

وقتی شاخص یو وی بین ۶ تا ۷ باشد، خطر افزایش می یابد و باید بین ساعات ۱۰ تا ۱۶ مواجهه با نور خورشید به حداقل برسد و موارد گفته شده حتما مورد نظر قرار گیرد. 

وقتی شاخص یو وی بین ۸ تا ۱۰ باشد، خطر بسیار زیادی دارد و در این روزهای تابستان، شاخص یو وی در ساعات ۱۰ تا ۱۶ در این محدوده قرار دارد و در برخی از مناطق ممکن است این شاخص به ۱۱ نیز برسد.

عوارض بلند مدت پرتوهای فرابنفش

التهاب پوستی، گرمازدگی، آفتاب سوختگی و اگزما از جمله عوارض تابش بیش از حد اشعه‌ی فرابنفش و تاثیر پرتوهای UV بر انسان‌هاست که عوارض بلندمدتی نیز به همراه خواهد داشت.ایجاد لکه‌های عمیق روی پوست، تیرگی پوست و بیماری‌های خطرناکی مثل سرطان پوست از عوارض بلند مدتی است که پرتوهای ماورای بنفش برای انسان به بار می‌آورند.

بحران فرابنفش را جدی بگیریم!

استفاده از کرم‌های ضدآفتاب، عینک‌های دودی، چترهای محافظ و کم کردن رفت و آمد در ساعات میانی روز که شدت تابش خورشید بیشتر است از جمله  راه کارهایی است که شهروندان می‌توانند برای در امان ماندن از مضرات اشعه‌های UV به کار گیرند.

به منظور پیشگیری از گرمازدگی آب زیادی بنوشید و به مدت طولانی زیر آفتاب و محیط‌های گرم نمانید. استفاده از مواد غذایی خنک مثل آب، یخ و بستنی موجب پیشگیری و بهبود گرمازدگی خواهد شد.

اصلاح مشکلات پوستی و درمان: برای درمان و اصلاح برخی مشکلات پوستی می توان از پرتو یو وی استفاده کرد. یکی از این مشکلات پسوریازیس است.

بهبود خلق و خو و روحیات: پژوهش های متعددی حاکی از افزایش فعالیت ترشحی غده پینه آل پس از دریافت نور خورشید است. یکی از این ترکیبات تریپتامین است که ترشح آن بهبود خلق و خو را بدنبال دارد.

کمک به بینائی در برخی حیوانات: نور یووی (UV) در تشخیص میوه های رسیده توسط برخی حیوانات حایز اهمیت است. گاهی اوقات بازتاب نور یووی برای پرنده ها نیز منجر به تشخیص بهتر محیط و در زنبورها به تشخیص گل مناسب کمک می کند.

جهت یابی: باز تاب پرتو فرابنفش (UV Light) به حشرات کمک می کند که مسیریابی بهتری داشته باشند. دلیل اینکه گاهی نورهای محیطی منجر به اختلال در پرواز حشرات می شود نیز همین است. از این تکنیک برای جذب حشرات و در ساخت حشره کش های نوری استفاده می شود.