با تماس یکی از شهروندان منطقه مشکین دشت، ماموران یگان حفاظت استان به منزل او مراجعه و یک بهله دلیجه که از ناحیه بال زخمی شده بود را تحویل گرفتند.

این پرنده شکاری برای تیمار به مراکز درمانی حیات وحش منتقل شد.

 شهروندان می‌توانند با شماره گیری سامانه شبانه روزی ۱۵۴۰ گزارش‌های محیط زیستی خود را به اطلاع ادارات کل محیط زیست استان‌ها برسانند

آشنایی با دلیجه 

ویژگی های ظاهری:

طول بدن:  32 تا 35 سانتی متر

گستردگی بالها:  71 تا 80 سانتی متر

ویژگی های شناسایی:

از شاهین های کوچک جثه شبیه دلیجه کوچک است ولی بزرگ تر از آن است. بدن باریکتر، بال ها و دم بلندتر و ناخن های سیاه دارد. نر و ماده متفاوت (ماده اندکی بزرگ تر) و فاقد تغییرات فصلی هستند.در پرندۀ نر بالغ روتنه و پوشپرهای روی بالها بلوطی پررنگ همراه با خالهای سیاه، شاهپرهای اولیه تیره، سر و دم خاکستری و زیرتنه نخودی با خالهای سیاه است که در امتداد هم تشکیل نوارهای طولی میدهند.

خط سبیلی سیاهی در زیر چشمها دارد و گلو سفید است. دم باریک و بلند و نزدیک به انتها نوار سیاه پهنی دارد. در پرندۀ مادۀ بالغ روتنه و تارک سر قهوه ای مایل به بلوطی با راه راه عرضی و شاهپرهای اولیه تیره هستند. بر خلاف نر، دم خرمایی کمرنگ و راه راه دارد. زیرتنه نسبت به پرندۀ نر تیره تر است و نوارهای تیرۀ بیشتری در زیر بالها دیده می شود. پرنده نابالغ شبیه به ماده اما رنگ پریده تر است و خطوط پهن تری در زیرتنه دارد.

رژیم غذایی:

از پستانداران کوچک، پرندگان، مارمولکها و حشرات تغذیه می کند.

زیستگاه: 

در کنار علفزارها و تالابهایی با پوشش گیاهی کم و تنک، بیشه ها، کشتزارها، جنگل های تنک، سواحل شنی و صخره ای، حاشیه رودخانه ها و گاهی در مجاورت مناطق مسکونی زندگی می کند.

عادات رفتاری و زیستی:

پرنده اجتماعی نیست و معمولاً به صورت تنها یا جفت دیده می شود. پرواز قدرتمند با بال زدن های سریع دارد و با بالهایی صاف بال باز روی می کند. هنگام شکار درجابال زنی می کند و به طور عمودی بر طعمه خود فرود می آید. تک همسر است و لانه خود را از کپه کوچکی از خار و خاشاک و شاخه های کوچک درختان می سازد و معمولاً  آن را در لبه صخره ها، ساختمانها و یا در حفرۀ درختان بنا می کند. همچنین گاهی آشیانه های قدیمی پرندگان بزرگ جثه را ترمیم و استفاده می کن

دلیجه و البته خیلی از پرندگان شکاری دیگر از جمله سارگپه پابلند شکار خود را از اشعه UV منعکس شده از ادرار جوندگان و رنگ پر و بال برخی پرندگان میابند. درجابال زنی این پرنده و حمله ناگهانی به سمت زمین احتمالاً مکمل این ویژگی زیستی و استراتژی شکار این گونه می باشد. 

دلیجه معمولی- عکس از سید حامد موسوی

زادآوری و تولید مثل:

دوره زادآوری ازاوایل فروردین و با تشکیل قلمروهای کوچک در اطراف آشیانه یا به شکل کلنی در درختزارهای باز آغاز می شود معمولا چهار تا پنج و گاهی تا نه تخم می گذارد. تخم ها بیضی کوتاه تا نیمه بیضی کوتاه، سفید تا نخودی مایل به زرد، با خالهای قهوه ای مایل به قرمز و به ابعاد 32*40 میلیمترمی باشند. تفریخ تخمها 27تا 29روز طول می کشد. جوجه ها در بدو تولد پوشیده از کرک، تا حدی ناتوان و برای تغذیه وابسته به والدین هستند، در 27تا 32روزگی آشیانه را ترک می کنند ولی همچنان تا چند هفته پس از آن در کنار والدین باقی می مانند.

پراکنش و فراوانی وزمان مشاهده:

در تمام مناطق کشور به جز نواحی جنوب شرقی استان سیستان و بلوچستان حضور دارد و در تپه ماهور ها و مناطق کوهستانی مقیم و جوجه آور است.

منابع:

کتاب اطلس پرندگان ایران، محمد کابلی، منصور علی آبادیان، محمد توحیدی فر، علیرضا هاشمی، سید بابک موسوی، کیس روزلار

Ultraviolet sensitivity and colour vision in raptor foraging

https://ebird.org

https://www.birdid.no/bird

پرندگان ایران؛ فرید مبصر