آیین باور - هفدهم تیر ماه برابر اول محرم مصادف شده است با بزرگداشت  شاعر آیینی شیعه محتشم کاشانی و در تقویم ایران روز شعر و ادبیات آیینی است

ادبیات آیینی سابقه دیرینی در تاریخ ادبیات فارسی دارد که نشان دهنده اهمیت موضوعات و مفاهیم آیینی نزد شاعران و سخن پردازان فارسی زبان است. در گذشته درون مایه ادبیات آیینی کهن بیشتر بر اسطوره ها، سنت ها و آداب ورسوم فرهنگی تأکید می کرد، اما از دوره اسلامی و به ویژه با روی کار آمدن حکومت های شیعی، رنگ و بوی مذهبی گرفت. (پرتال جامع علوم انسانی )

در این راستا شاعر پارسی‌گوی سده دهم هجری، کمال‌الدین علی محتشم کاشانی فرزند خواجه میراحمد، از پیروان مکتب وقوع(1) و از برجسته ترین شاعران مرثیه‌سرای شیعه، به سال ۹۰۵ هجری قمری متولد شد و تا تا ربیع‌الاول سال  ۹۹۶  زیست و معروف‌ترین مرثیه ها را برای واقعه کربلا سرود .

ترکیب‌بند «باز این چه شورش است که در خلق عالم است» در ادبیات فارسی بسیار نام آشناست و در فرهنگ ایران بعد از اسلام و در آیین سیاه پوشان محرم بر روی پارچه و بیرق های مناسبتی دیده می شود. نام پارچه محتشم نیز از سروده های این شاعر مرثیه سرا گرفته شده است.

 در آغاز سده ده هجری همزمان با دوره با پادشاهی شاه طهماسب صفوی در کاشان زاده شد. لقب شمس الشعرای کاشانی را گرفت. در نوجوانی به مطالعه علوم دینی و ادبی‌معمول زمان خود پرداخت و اشعار شعرای قدیمی ایران را به دقت مورد بررسی قرارداد. فنون شاعری را از صدقی استرآبادی (ساکن کاشان) فرا گرفت و خود شاگردانی مانند تقی‌الدین محمد حسینی صاحب «خلاصه‌الشعار»، صرفی ساوجی، وحشتی جوشقانی و حسرتی کاشانی را پرورش داد.

دوازده بند مرثیه شهدای کربلا که با بیت «باز این چه شورش است که در خلق عالم است؟ / باز این چه نوحه و چه عزا و چه ماتم است ؟» آغاز می‌شود، مقام والایی در مرثیه سرایی به او داد.

در نوجوانی به دربار شاه طهماسب صفوی راه یافت و به مناسبت قصیده و غزلهای زیبایش مورد لطف شاه قرار گرفت؛ دربار شاهان صفوی در صدد تقویت این مذهب (در مقابل اهل سنت) بود. محتشم پس از چندی به یکی از بزرگ‌ترین شعرای ایران در سبک اشعار مذهبی و مصائب ائمه اطهارشیعه بدل گشت و اشعارش در سرتاسر ایران معروفیت خاصی یافت.

محتشم در کاشان درگذشت و آرامگاه وی در محله محتشم است.

آثار منظوم:

صبائیه(کودکی شاعر)

شبائیه(جوانی شاعر)

شیبیه(پیری شاعر)

ماده تاریخ ها

معمیات

آثار منثور

جلالیه

نقل عشاق

1-مکتب وقوع به سبکی از شعر فارسی گفته می‌شود که از اواخر قرن نهم تا اوایل قرن یازدهم هجری رواج داشت و در دورهً زمانی بین سبک عراقی دورهٔ تیموری و سبک هندی پدیدار شد. ویژگی «اشعارِ وقوعی»، سادگی، پرهیز از صنایع بدیعی و اغراق‌های شاعرانه، کاربرد اصطلاحات و زبان عامیانه و بیان صریح و بی‌پیرایهٔ وقایعی است که بین عاشق و معشوق می‌گذرد. محتشم کاشانی، وحشی بافقی، لسانی شیرازی، اهلی شیرازی، فغانی شیرازی، اشرف جهان قزوینی، هلالی جغتایی از معروف‌ترین سخنوران این مکتب به‌شمار می‌روند.

شعر وقوع عمدتاً به اشعار عاشقانه اختصاص دارد و معشوق نیز در آن مذکر است. پرویز ناتل خانلری در این مورد می‌نویسد: «در مکتب وقوع معشوق مرد است، زیرا اصل بر حقیقت‌گویی است و ازاین‌رو سخن‌گفتن از زن خطرناک است».اما سیروس شمیسا معتقد است: «قبل از مکتب وقوع هم سخن‌گفتن از معشوقِ زن چندان مرسوم نبوده‌است»، و ازآن‌جاکه در آن دوران «نَقل مجالسِ عشاق و رندان، ماجراهایی که بین آنان و معشوق مذکر گذشته‌بود» و در این مکتب نیز اصل بر حقیقت‌گویی و بیان صادقانهٔ وقایع و حالات عاشق و معشوق است.