اعلان فرمان‌ها و قوانین و مقررات عمومی. همکاری در حفظ و نگهداری تأسیسات عمومی و عمرانی و اموال و دارایی‌های روستا. همکاری با سازمان‌ها و نهادهای دولتی و ایجاد تسهیلات لازم در جهت ایفای وظایف آنان. مراقبت در اجرای مقررات بهداشتی و حفظ نظافت و ایجاد زمینه مناسب برای تأمین بهداشت محیط.

بیشتر بخوانید:

https://rc.majlis.ir/fa/law/print_version/121720

دهیارکیست؟

جديدترين شخصيتي است كه پس از تصويب «قانون تأسيس دهياري‌‌هاي خودكفا در روستا‌‌هاي كشور» براي اولين بار در سال 1375 پاي به عرصه مديريت روستايي كشور نهاد. در اين قانون مسئوليت اجرايي مديريت روستايي بر عهده مقامي با عنوان «دهيار» گذاشته شده كه از سوي شورا براي مدت چهار سال انتخاب مي‌شود.

«ايجاد اعتماد متقابل با مردم روستا، منظم و قانونمند و اشراف بر وظايف خويش و شورا، مشاركت جو و مشاركت طلب، نگرش توليدگرايي، انعطاف پذير در برابر مردم و شورا، پيگير در امور روستا، اعتقاد به گفتگو و مذاكره، اعتقاد به افكار و سليقه‌‌هاي مختلف»

وظایف و اختیارات دهیار و دهیاری 

مستند به ماده واحده «قانون تأسيس دهياري‌‌هاي خودكفا در روستا‌هاي كشور»، و نيز ماده 2 «اساس‌نامه تشكيلات و سازمان دهياري‌ها»، دهياري به عنوان نهادي عمومي غيردولتي محسوب مي‌شود كه داراي شخصيت حقوقي مستقل است و وظايفي براي آن تدوين شده است.

به اين ترتيب دهياري به عنوان آخرين حلقه در نهاد اجرايي كشور است كه قانون منبعث از قانون اساسي، تشكيل شورا‌هاي اسلامي روستا را براي نظارت به اجراي هر چه مطلوب‌تر وظايف آن تعيين كرده است. از سوي ديگر با توجه به نهاد غيردولتي و خودكفا بودن، ماهيتي مستقل از دولت يافته است كه اين امر موقعيت ويژه‌اي را براي دهياري نسبت به ساير دستگاه‌‌هاي اجرايي كشور كه دولتي و منصوب به دولت هستند، ايجاد مي‌كند. زيرا از يك سو دهياري هم‌چون شهرداري، نهادي عمومي و غيردولتي است كه با نظارت و تصويب و تأييد شورا فعاليت مي‌كند و از سوي ديگر مؤظف به انجام كاركردهايي است كه در حيطه وظايف دستگاه‌‌هاي دولتي در سطوح بالاتر از روستا مي‌باشد. اين مسأله جايگاه و ماهيتي خاص براي دهياري ايجاد مي‌نمايد كه فراتر از مسوول اجراي مصوبات شورا خواهد بود. به‌اين ترتيب وظايف اصلي دهياري و هم‌چنين دهيار را مي‌توان در محور‌هاي زير خلاصه نمود:

طبق ماده 10 فصل دوم «اساس‌نامه، تشكيلات و سازمان دهياري‌ها» وظايف تفصيلي دهيار و دهياري براي اداره و حفظ توسعه پايدار روستا بر اساس قانون شوراها و با رعايت قوانين و مقررات مربوطه، وظایفی براي دهياري تعيين شده كه اين وظايف را مي‌توان به شرح زير دسته‌بندي كرد:

وظايف خاص: وظايف خاص صرفاً بايد توسط نهاد دهياري انجام گيرد و نهاد موازي و دستگاه ديگري در اين خصوص وظيفه‌اي ندارد. وظايفي مانند مديريت پسماند‌هاي روستايي، ايمني و آتش‌نشاني، مديريت گورستان، اجراي مصوبات شوراي‌اسلامي روستا، وصول عوارض مصوب و صدور مجوز ساخت و ساز و تفكيك اراضي از جمله اين وظايف محسوب مي‌شوند كه ذاتاً توسط دهيار و دهياري انجام مي‌گيرد.

وظايف عام: در اين گونه وظايف، دهياري بسترساز و تسهيل‌كننده وظايف ساير دستگاه‌‌هاي متولي توسعه و عمران در سطح روستا مي‌باشد. وظايفي مانند ثبت احوال، حفظ، احياء و توسعه منابع طبيعي در روستاها، صيانت و حفاظت از ميراث فرهنگي، توسعه گردشگري، اجراي فرامين دولتي، حفظ نظم و امنيت محيط روستا، كمك به احداث تأسيسات آب، برق، گاز و تلفن در روستاها، پيگيري و ايجاد زمينه نظارت بر امور بهداشت عمومي روستا از قبيل كشتارگاه‌ها، نانوايي‌ها و مانند آن، معرفي و بازاريابي محصولات كشاورزي و صنايع دستي روستا، فراهم‌سازي زمينه‌‌هاي اشتغال در روستا، مناسب‌سازي فضا‌هاي عمومي روستا براي تردد جانبازان و معلولين جسمي- حركتي، مساعدت به خانواده‌‌هاي بي‌سرپرست و بي‌بضاعت روستا، در اين دسته‌بندي جاي مي‌گيرد. اين وظايف ماهيت معاضدتي و همكاري دارند كه دهيار بايستي براي انجام آن‌ها با دستگاه‌ها و سازمان‌‌هاي متولي ذي‌ربط همكاري نموده و شرايط ايفاي وظايف آن‌ها در روستا را فراهم نمايد.

همان‌گونه كه ذكر گرديد به موجب ماده 10 اساس‌نامه، تشكيلات و سازمان دهياري‌ها وظايف گسترده‌اي بر عهده دهياران گذاشته شد كه بسياري از اين وظايف در شهرها برعهده شهرداري‌ها و سازمان‌‌هاي محلي قرار دارد. اين وظايف مجموعه‌اي چند وجهي از فعاليت‌‌هاي ستادي و اداري، اقتصادي- مالي، خدماتي– اجتماعي و سياسي، كالبدي- عمراني و بهداشتي- زيست محيطي را شامل مي‌شود كه در ذيل آورده شده است:

وظايف ستادي و اداري

اجراي مقررات دهياري كه جنبه عمومي دارد و به تصويب شورا و تأييد شوراي اسلامي بخش رسيده و پس از اعلام براي كليه ساكنان روستا لازم الإجراست؛

انجام معاملات دهياري اعم از خريد و فروش و اموال منقول و غيرمنقول، مقاطعه، اجاره، استجاره؛

اهداء و قبول اعانات و هدايا با تصويب شورا؛

برآورد، تنظيم و ارائه بودجه سالانه دهياري و متمم و اصلاح آن به شورا جهت تصويب؛

ارسال گزارش ماهانه فعاليت‌‌هاي دهياري براي شورا و رونوشت آن به بخشداري؛

حضور دهيار در زمان و مكان مقرر و پاسخ‌گويي به سؤالات در صورت تقاضاي شورا؛

ارسال گزارش‌‌هاي درخواست شده به شورا در موعد مقرر توسط دهيار؛

مراقبت، حفظ و نگهداري اموال و تأسيسات عمومي در اختيار دهياري؛

اجراي مصوبات شورا.

وظايف اقتصادي- مالي دهياري

شناسايي زمينه‌‌هاي اشتغال در روستا و مساعدت در جهت تأمين كار براي افراد جوياي كار با همكاري دستگاه‌‌هاي ذي‌ربط؛

همكاري با مراجع در جهت تسهيل دسترسي مردم روستا به آرد و نان مرغوب؛

مراقبت و اهتمام كامل در نصب برگه قيمت بر روي اجناس و اجراي تصميمات شوراي اسلامي بخش و روستا نسبت به ارزاني و فراواني خوارو بار و مواد مورد احتياج عمومي؛

پيگيري و مساعدت در جهت ايجاد صندوق‌‌هاي قرض الحسنه؛

معرفي خانواده‌‌هاي بي‌سرپرست و بي‌بضاعت به سازمان بهزيستي كشور و كميته امداد امام خميني و مساعدت به آن‌ها در حد امكانات؛

همكاري با شورا‌هاي بخش و بخشداري به منظور بررسي و صدور پروانه كسب؛

تهيه تعرفه عوارض با همكاري شورا و ارائه آن به شوراي اسلامي بخش؛

وصول عوارض مصوب مراجع قانوني و مصرف آن در موارد معين؛

تشويق و ترغيب روستاييان به توسعه صنايع دستي و اهتمام به ترويج، توسعه و بازاريابي محصولات كشاورزي و دامي روستا؛

كمك به شورا در خصوص بررسي و شناخت كمبودها، نيازها و نارسايي‌‌هاي اقتصادي و تهيه طرح‌ها و پيشنهاد‌هاي اصلاحي و عملي در زمينه‌‌هاي ياد شده و ارائه آن به مسوولان ذي‌ربط جهت اطلاع، برنامه‌ريزي و اقدام؛

تعيين نرخ (آب، برق و مخابرات) تا زمان اقدام مراجع ذي‌ربط.

وظايف خدماتي– اجتماعي و سياسي دهياري‌ها

كمك به شورا در خصوص بررسي و شناخت كمبودها، نيازها و نارسايي‌‌هاي اجتماعي و امور رفاهي روستا و تهيه طرح‌ها و پيشنهاد‌هاي اصلاحي و عملي در زمينه‌‌هاي ياد شده؛

تشويق و ترغيب روستاييان به انجام اقدامات لازم جهت رعايت سياست‌‌هاي دولت؛

همكاري مؤثر با سازمان ثبت‌احوال در جهت ثبت مواليد و متوفيات و تهيه آمار مربوط؛

همكاري با نيروي انتظامي و ارسال گزارش پيرامون وقوع جرايم؛

اعلام فرامين و قوانين دولتي و پيگيري و اجراي آن؛

همكاري با سازمان‌ها و نهاد‌هاي دولتي و ايجاد تسهيلات لازم براي ايفاي وظايف آن‌ها؛

جلوگيري از تكدي‌گري و واداشتن متكديان به كار؛

همكاري با واحد‌هاي امدادرسان در هنگام وقوع حوادث و سوانح غيرمترقبه و بلاياي طبيعي؛

پيشنهاد نامگذاري معابر و اماكن و تأسيسات روستا به شورا جهت بررسي و ارائه آن‌ها به شوراي اسلامي بخش جهت سير مراحل آن؛

پيگيري و مساعدت در جهت ايجاد مؤسسات خيريه و مؤسسات فرهنگي؛

تنظيف و نگهداري معابر، انهار عمومي، مجاري آب‌ها و فاضلاب و لايروبي قنوات.

وظايف كالبدي- عمراني

فراهم نمودن زمينه ايجاد خيابان‌ها – كوچه‌ها، ميدان‌ها، پارك‌ها، فضاي‌سبز، ورزشي، آموزشي، مراكز تفريحي عمومي و مجاري آب و توسعه معابر و پيگيري طرح‌ها و نظارت بر اجراي آن‌ها؛

صدور پروانه براي ساختمان‌هايي كه در محدوده قانوني روستا ساخته مي‌شوند در چارچوب ضوابط و استاندارد‌هاي اعلام شده دستگاه‌‌هاي ذي‌ربط؛

همكاري با بنياد مسكن انقلاب اسلامي در جهت تعيين و اجراي طرح‌‌هاي هادي روستا و ارائه پيشنهاد‌هاي لازم در تعيين كاربري اراضي واقع در روستا به منظور گنجاندن آن‌ها در طرح هادي و اجراي ضوابط مصوب مربوط با موافقت شورا؛

كمك به شورا در خصوص بررسي و شناخت كمبودها، نيازها و نارسايي‌‌هاي عمراني و تهيه طرح‌ها و پيشنهاد‌هاي اصلاحي و عملي در زمينه‌‌هاي ياد شده؛

مشاركت و همكاري با شورا در جهت پيگيري اجراي طرح‌‌هاي عمراني اختصاص يافته به روستا؛

تأمين اراضي مورد نياز مرتبط با اهداف و وظايف دهياري پس از اخذ مجوز قانوني؛

همكاري مؤثر با مسوولين ذي‌ربط در جهت حفظ و نگهداري منابع طبيعي واقع در محدوده قانوني روستا؛

تسطيح معابر و انهار عمومي و مجاري آب‌ها و فاضلاب و لايروبي قنوات مربوط به روستا و تأمين آب و روشنايي در حد امكان؛

كمك در احداث تأسيسات توليد و توزيع آب، برق و مخابرات؛

ايجاد و سازماندهي غسال‌خانه و گورستان و تهيه وسايل حمل اموات و مراقبت در انتظام اموات؛

اتخاذ تدابير لازم براي حفظ روستا از خطر سيل و حريق و رفع خطر بناها و ديوار‌هاي شكسته و خطرناك واقع در معابر و اماكن عمومي و تسطيح چاه‌ها و چاله‌ها؛

تشريك مساعي با سازمان صنايع دستي،‌ گردشگري و ميراث فرهنگي در حفظ بناها و آثار باستاني روستا و همكاري با مسوولان ذي‌ربط براي اداره، احداث، نگهداري و بهره‌برداري از تأسيسات عمومي، اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي، ورزشي و رفاهي مورد نياز روستا در حد امكانات؛

همكاري و نگهداري و تأسيس راه‌‌هاي واقع در حريم اراضي روستا از طريق خودياري اهالي روستا و دستگاه‌‌هاي ذي‌ربط؛

گزارش پيشرفت يا عدم پيشرفت فيزيكي طرح‌ها به شورا و بخشدار و پيشنهاد راه‌كار‌هاي مناسب براي تسريع در اجراي آن‌ها در جهت اجراي بند (ه) ماده (76) قانون شورا.

وظايف خدمات بهداشتي- زيست محيطي

پيگيري و ايجاد زمينه نظارت بر امور بهداشتي روستا از قبيل كشتار بهداشتي دام و عرضه گوشت؛

بهبود وضع زيست‌محيطي روستا؛

كمك به شورا در خصوص بررسي و شناخت كمبودها، نيازها و نارسايي‌‌هاي بهداشتي و تهيه طرح‌ها و پيشنهاد‌هاي اصلاحي و عملي در زمينه‌‌هاي ياد شده؛

مراقبت بر اجراي مقررات بهداشتي و حفظ نظافت و ايجاد زمينه مناسب براي تأمين بهداشت محيط؛

مراقبت بر وضعيت بهداشتي گرمابه‌ها، نانوايي‌ها، قصابي‌ها، قهوه‌خانه‌ها و فروشگاه‌‌هاي موادغذايي و بهداشتي بر اساس ضوابط و مقررات مربوط و معرفي اماكن غيربهداشتي به مسوولان ذي‌ربط.

مراقبت بر بهداشت ساكنان روستا و تشريك مساعي با وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي براي واكسيناسيون در جهت پيشگيري از بيماري‌‌هاي واگيردار؛

همكاري در جلوگيري از شيوع بيماري‌‌هاي انساني و حيواني فراگير و مشترك انسان و دام، اعلام مشاهده اين‌گونه بيماري‌ها به مراكز بهداشتي درماني و دامپزشكي محل يا ساير مراكز ذي‌ربط، اهتمام به نگهداشتن بيماران مبتلا، معالجه و دفع حيوانات مبتلا به امراض واگير، بلاصاحب يا مضر.