پایگاه خبری آیین باور

دوشنبه، 17 اردیبهشت 1403 - 21:13

باغی که پیازهایش بوی گل می دهند

"باغ پیازی بالبوس" کلکسیونی نوآورانه که حاصل سالها تجربه و دانش است.

آیین باور- گیاهان پیازی به‌دلیل گل‌های زیبایشان در باغبانی بسیار مورد توجه‌اند و کشور ایران مرکز تنوع بسیاری از گونه‌های پیازی است. گلهای پیازی از طریق پیازشان (که یک اندام زیر زمینی است)، کشت و تکثیر می‌شوند. برخی گونه ها فقط اندمیک ایرانند و برخی به دلیل نا آگاهی مردم و برداشت بیش از حد در حال انقراضند.

برای آشنایی بیشتر با تیره این گیاهان زیبا دکتر افسون رحمانپور محقق و دانش آموخته دوره دکتری فیزیولوژی گیاهی و موسس "باغ پیازی بالبوس" متولد ۹ مهر ۱۳۴۶ تهران بهترین گزینه است. او باغی را به عنوان یک مجموعه تزئینی و جذاب پرورش داده است. باغی که باید دید و آموخت می شود ناممکن ها را با کمترین حمایتها به واقعیت بدل کرد.باغی که که مجموعه خاصی از گونه های گیاهی است.

او داستان باغ پیازی و نوآوری اش را این طور تعریف می کند:

سال ۱۳۶۹ بود که در موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور (باغ گیاه شناسی ملی ایران) مشغول به فعالیت شدم و مدیریت کلکسیون باغ پیازهای ایرانی و همچنین قطعه آربورتوم را داشتم. البته قدمت در باغ پیازی بیشتر بود. در باغ گیاه‌شناسی هدفم تکمیل کلکسیون و حفظ ذخیره گاه ژنتیکی و اجرای طرح های تحقیقاتی بود.
وقتی سال ۱۴۰۰ بازنشسته شدم. به این فکر افتادم در فیلد دیگری در ارتباط با "گیاهان پیازی ایرانی" فعالیت کنم. بنابراین همان سال با این رویکردکه می توان گیاهان پیازی بومی ایران را برای کاشت در فضای سبز و منازل استفاده کرد، "باغ پیازی بالبوس" را احداث کردم.

آیا جای دیگر هم مشابه کار شما انجام شده یا ایده نوینی است؟

البته این ایده نو پا است و در این ۳ سال افراد زیادی به من مراجعه کردند و گفتند که نمونه کار شما را جایی ندیدیم. بسیاری از تولید کننده های گل و گیاه توصیه می کردند دنبال تجاری سازی باشم که سود آوری سریعتر و بهتری داشته باشد. اما هدف من بازار نو و بدون رقابت است. البته تبلیغ در این بیزینس بسیار مهم هست و آموزش و معرفی به مردم، چون عموما مردم گیاهان زینتی را که بیشتر برایشان آشناست دارند کشت می کنند.

مزیت وسودآوری این ایده و کاشت و پرورش گلهای پیازی در چیست؟

هر ساله کلی ارز برای خرید لاله‌های هلندی از کشور خارج می‌شود. در صورتیکه گیاهان پیازی ایرانی پتانسیل تولید و تکثیر بیشتری دارند. آن چه که مهم هست اقلیم ایران به سوی کم آبی و خشکسالی می‌رود و گیاهان پیازی مقاومت به کم آبی دارند و در پیاز خود ذخیره آبی داشته و نیاز آبی کمی دارند و با شرایط آب و هوایی مختلف سازش می‌کنند. در این ۳ سال ۷۰ گونه را در باغ پیازی بالبوس که از اقصی نقاط کشور جمع کردم کاشتم که با شرایط آب و هوایی کنونی سازگاری یافتند.

از حمایت های دولتی هم استفاده کردین؟ یا تمام کار شخصی بوده؟

متاسفانه حمایت در این مسیر بسیار کم بوده. در این ۳ سال هزینه های بسیاری کردم. شناسایی و جمع آوری گیاهان پیازی از عرصه علاوه بر تبحر، عشق و علاقه می خواد. چه بسا در طی ماموریت‌های سخت و دشوار و حتی با خطرات جانی فقط با همکاری همسرم مهرداد مهرانفرد توانستم این کلکسیون را گرداوری کنم.

برنامه آینده شما برای این باغ چیست چشم انداز آتی را چه طور می بینید؟

در برنامه آینده البته با حمایت دستگاه دولتی که قول هایی داده شد تا زمین را بصورت رایگان در اختیارمان بگذارند، می توان با تولید و تکثیر این گونه‌ها و فروش در بازار داخلی و در مراحل بعدی با اخذ مجوز از مراکز ذی صلاح برای فروش در بازارهای خارجی اقدام کرد.

گونه های متنوعی در باغ شما کاشته شده اند که کمتر در فضاهای سبز عمومی یا باغچه های خصوصی می توان دید امکان استفاده از این پیاز ها برای همه هست یا فقط باید توسط افراد متخصص پرورش و نگهداری شوند؟

این نکته را بگم که مردم عادی برداشت بی رویه از گیاهان پیازی چه برای خوراک و چه زینتی و چه دارویی دارند. اگر با این گیاهان آشنا شوند و بدانند که می توانند به جای از بین بردن این سرمایه ملی، تولید و تکثیرش کنند و یا از تولیدکننده هایی چون ما خرید کنند، روش تولید و تکثیر و استفاده صحیح ان را یاد بگیرند، خود نوعی حمایت خواهد بود.هر ساله با برداشت بی رویه گیاهان پیازی همچون والک، موسیر، لاله واژگون و... بصورت شاخه بریده این گیاهان که گنجینه ذخیره ژنتیکی کشور هستند را در خطر انقراض قرار داده اند.

در"باغ پیازی بالبوس" چند گونه گیاه پرورش دادین؟

بیش از ۷۰ گونه در باغ پیازی بالبوس موجوده که یکی از یکی زیباترند.

دوره کاشت و گلدهی این گونه های زیبا چه زمانی است؟

زمان گلدهی از اواخر اسفند شروع میشه تا اواخر خرداد. که "بهارگل" محسوب میشن.گونه دریمیا "تابستان‌گل" هست که مرداد و شهریور گل میده. بعضی از گیاهان پیازی مثل زعفران و کلشیکوم پاییز گل هستند. زمان کاشت این گیاهان نیز باید یک فصل عقبتر از فصل گلدهی شان است.

باغ پیازی بالبوس در پارک فناوری وستا در محوطه مرکز آموزش امام خمینی محمد شهر کرج واقع شده است.

آشنایی با تالیفات دکترافسون رحمانپور

• تاثیر اسموپرایمینگ بر جوانه زنی بذرهای هفت گونه L. Allium در شرایط تنش خشکی

افسون رحمانپور*، آتوسا وزیری، پروین صالحی شانجانی، مینا ربیعی، یونس عصری

مجله پژوهشهای گیاهی (زیست شناسی ایران)، زمستان 1400

• تاثیر تنش خشکی بر صفات مورفولوژیکی و مقادیر پرولین پنج گونه دارویی از جنسAllium L. ‎‏ ‏

افسون رحمانپور، آتوسا وزیری*، پروین صالحی شانجانی، مینا ربیعی، یونس عصری

مجله علوم باغبانی ایران، تابستان 1400

• مقایسه ی پدیده شناسی گونه هایی از جنس لاله واژگون (Fritillaria)، تمشکین (Bellevallia) و سنبلک (Muscari) در باغ گیاه شناسی ملی ایران

افسون رحمانپور*، آتوسا وزیری

نشریه حفاظت زیست بوم گیاهان، بهار و تابستان 1398

• معرفی و شناسایی گونه های باغ صخره ای باغ گیاه شناسی ملی ایران